Παντελής Τσάβαλος

ΔΙΑΛΕΞΗ του Μπερντ Μπέντερ στη ΣΧΟΛΗ ΒΑΚΑΛΟ

Είναι γνωστό πως η τέχνη γενικά και οι εφαρμοσμένες τέχνες ειδικότερα επηρεάζονται άμεσα και έμμεσα από ευρύτερες αντιλήψεις, ιδέες, φιλοσοφικά συστήματα και κοσμοθεωρίες. Αρκεί για αυτό να σκεφτούμε, π.χ., τον καθοριστικό ρόλο που είχαν ο ουμανισμός, η μοντέρνα κοσμοαντίληψη αργότερα και πιο πρόσφατα η φιλοσοφική θεωρία της αποδόμησης στην πορεία της τέχνης, της αρχιτεκτονικής ή του Design.

Τελείως διαφορετικές διαδρομές έχουν ακολουθήσει οι καλές και οι εφαρμοσμένες τέχνες στην Άπω Ανατολή, κάτω από την επίδραση φιλοσοφικο-θρησκευτικών συστημάτων όπως ο βουδισμός και ο ταοϊσμός. Πιο συγκεκριμένα, το Ζεν (Τσαν), μία από τις σημαντικότερες βουδιστικές σχολές που ξεκίνησε στην Κίνα και αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στην Ιαπωνία, έθεσε το φιλοσοφικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαμορφώθηκαν οι αρχές της ιαπωνικής αισθητικής και των τεχνών.

Την Παρασκευή 26 Μαΐου, στις 19:00, στο Αμφιθέατρο της Σχολής Βακαλό, ο δάσκαλος του Ζεν Μπερντ Μπέντερ θα δώσει διάλεξη με τίτλο “Περίπτερα τσαγιού, αίθουσες διαλογισμού και μαγευτικοί κήποι: Η θεραπευτική αρχιτεκτονική του Ζεν”. Στην αρχή θα κάνει μια εισαγωγή στη φιλοσοφία και την πρακτική του Ζεν, και στη συνέχεια θα επικεντρωθεί στη σχέση του με την αρχιτεκτονική, κυρίως μέσα από την προσωπική του εμπειρία. Ο ίδιος αναφέρει στην πρόσκλησή του:

Ως ασκούμενος στο Ζεν, θα παρουσιάσω αυτούς τους χώρους ως τόπους θεραπείας και ελευθερίας. Στην καρδιά του Βουδισμού Ζεν υπάρχουν δύο κεντρικές αξίες: η κενότητα και η ευσπλαχνία. Οι αξίες αυτές αντανακλώνται στη σχεδιαστική και την κατασκευαστική πλευρά της κλασική ιαπωνικής αρχιτεκτονικής του Ζεν.

Ο Μπερντ Μπέντερ, δάσκαλος-καθοδηγητής του Akazienzendo στο Βερολίνο. Αφού σπούδασε φιλολογία και φιλοσοφία στη Φρανκφούρτη και στο Μπέρκλεϋ, έζησε 18 χρόνια στο Κέντρο Ζεν του Σαν Φρανσίσκο όπου χειροτονήθηκε ιερέας (στη γενεαλογική γραμμή του Shunryu Suzuki), και από τότε έχει τη δικαιοδοσία να διδάσκει και να χειροτονεί σε αυτή την παράδοση του Ζεν. Από το 2012 ζει στο Βερολίνο, προσφέροντας μαθήματα διαλογισμού Ζεν, δίνοντας διαλέξεις, καθοδηγώντας σεμινάρια ενσυνειδητότητας, και συντροφεύοντας ανθρώπους στο πνευματικό τους μονοπάτι. Παράλληλα, διδάσκει τακτικά στο Zen Center Athens.

Η παρακολούθηση της διάλεξης του Μπερντ Μπέντερ είναι ελεύθερη, αλλά λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων, θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας, και για αυτό πρέπει να γίνει έγκαιρα δήλωση συμμετοχής. Η διάλεξη θα είναι στα αγγλικά και εφόσον υπάρχει ανάγκη θα γίνεται ταυτόχρονη μετάφραση στα ελληνικά.

Λάμπρου Κατσώνη 26
Παρασκευή 26 Μαΐου, 19:00
Ελεύθερη είσοδος
Δήλωση συμμετοχής

Κολλέγιο Βακαλό Art & Design
2106442514
info@vakalo.gr

Από την τέταρτη διάλεξη του κύκλου του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης έχουμε ήδη ανεβάσει βίντεο για τον El Anatsui, τον Olafur Eliasson και την Mona Hatoum.

Δείτε στο YouTube πατώντας εδώ.

Από την τρίτη διάλεξη του κύκλου του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης έχουμε ήδη ανεβάσει τέσσερα βίντεο. Τρία αφορούν την τέχνη του Alselm Kiefer και ένα της Marlene Dumas.

Δείτε στο YouTube πατώντας εδώ.

Στην δεύτερη διάλεξη του κύκλου μιλήσαμε για την τέχνη της Chiharu Shiota, της οποίας το έργο παρ’ ότι είναι καθαρά εννοιολογικό διαθέτει και αισθητικές αξίες. Έχω ανεβάσει τρία βίντεο για ορισμένα έργα της που θεωρώ πολύ αντιπροσωπευτικά της τέχνης της.

Δείτε στο YouTube πατώντας εδώ.

Όλες αυτές τις μέρες, πολλοί με ρωτούσαν αν υπάρχει η δυνατότητα online παρακολούθησης των διαλέξεων. Αν και αυτό δεν προβλεπόταν αρχικά, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης αποφάσισε να προβεί σε online μετάδοση των διαλέξεων με Live Streaming δεδομένου ότι οι θέσεις του auditorium αποδείχτηκαν λίγες.

Είμαι πολύ ευτυχής που θα μπορέσουν να είναι μαζί μας και φίλοι εκτός Αθηνών. Ευτυχώς, οι νέες τεχνολογίες μας δίνουν αυτή την δυνατότητα.

Περισσότερες πληροφορίες και οδηγίες για αγορά εισιτηρίων, μπορείτε να βρείτε εδώ.

ΠΕΡΑΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ. Από την παραστατικότητα στην αφαίρεση

Μουσείο Μπενάκη (οδού Πειραιώς) – Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2020, ώρα 18:30

Στο πλαίσιο της έκθεσης φωτογραφίας της Ευγενίας Κουμάνταρου με τον τίτλο «Ταπεινός παράδεισος ΙΙ», που πραγματοποιείται στο Μουσείο Μπενάκη, ο ιστορικός τέχνης Παντελής Τσάβαλος θα πραγματοποιήσει μία διάλεξη στο μουσείο Μπενάκη με θέμα την πορεία από την παραστατικότητα στην αφαίρεση και το έργο καλλιτεχνών όπως ο Καντίνσκυ, ο Κλέε, ο Μοντριάν, ο Μάλεβιτς, η Ντελωνέ, ο Στραντ, ο Ρόθκο, ο Σπυρόπουλος, o Σουγκιμότο και η Νάϊτο, μεταξύ άλλων, καλλιτέχνες που ακολούθησαν με εξαιρετικά εντυπωσιακό τρόπο αυτή τη διαδρομή.

Θα ακολουθήσει περιήγηση και ξενάγηση στην έκθεση από την κ. Κουμάνταρου και τον κ. Τσάβαλο.

Paul Strand, Abstraction, Twin Lakes, Connecticut, 1916, Silver-platinum print, 32.8 x 24.4 cm, ©1997, Aperture Foundation Inc., Paul Strand Archive.

BEYOND REPRESENTATION. From the Figurative to the Abstract

Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου είναι το γεγονός ότι ατενίζει τον κόσμο που τον περιβάλλει και προσπαθεί να αποκτήσει βαθύτερη συνείδηση όλων όσων υπάρχουν και όλων όσων συμβαίνουν εκεί. Η ενατένιση αυτή προκαλεί έναν πλούτο συναισθηματικών και νοητικών αντιδράσεων που κινείται σε ένα τεράστιο εύρος, από τον θαυμασμό και την απόλαυση μέχρι την απορία και την ενόχληση. Η τέχνη συνέβαλε σε πολύ μεγάλο βαθμό στη συγκρότηση αυτής της εμπειρίας, άλλοτε αναπαριστώντας τον κόσμο και παρέχοντας μας τη δυνατότητα να παρατηρήσουμε όσα παραβλέπουμε στη δίνη της καθημερινής εμπειρίας, άλλοτε εστιάζοντας σε λεπτομέρειες, μορφές και υφές του κόσμου που έχουν τη δυνατότητα να αποκαλύπτουν νοήματα που κρύβονται πίσω από τα φαινόμενα και άλλοτε λειτουργώντας αφαιρετικά σε μια προσπάθεια να μορφοποιηθεί το καίριο, το ουσιώδες, το άυλο ή το ιδεατό. Θα μπορούσαμε σχηματικά να ορίσουμε αυτές τις τάσεις ως παραστατικότητα, αφαιρετικότητα και αφαίρεση.

Mark Rothko, No. 14, 1960, Oil on canvas, 290.8 × 268.3 cm, San Francisco Museum of Modern Art © 1998 Kate Rothko Prizel & Christopher Rothko / Artists Rights Society (ARS), New York

Οι διαφοροποιήσεις και οι εντάσεις ανάμεσα στην απεικόνιση και την αφαίρεση υπάρχουν σε όλες τις εποχές και όλους τους πολιτισμούς, αλλά στην τέχνη του 20^ου αιώνα, οι αφαιρετικές τάσεις φαίνεται να κατέχουν μια κυρίαρχη θέση. Αυτό φαίνεται να συμβαίνει για διάφορους λόγους: Πρώτον, τα μέσα αναπαράστασης του κόσμου έχουν εμπλουτιστεί με μέσα όπως η φωτογραφία που έχει αναλάβει σε μεγάλο βαθμό τον ρόλο της απεικόνισης. Δεύτερον, οι κοινωνικές και τεχνολογικές αλλαγές εξελίσσονται με τόσο γοργούς ρυθμούς που δημιουργείται συχνά η ανάγκη να κρατήσει ο άνθρωπος το καίριο και το ουσιώδες, εν είδει ασπίδας προστασίας απέναντι στη φευγαλέα ή φλύαρη επιφανειακότητα των καθημερινών ερεθισμάτων. Τρίτον, τα υλιστικά χαρακτηριστικά των μοντέρνων κοινωνιών δημιουργούν συχνά την ανάγκη να αντισταθμιστούν με την αναζήτηση πνευματικότητας, η οποία λόγω του μη υλικού χαρακτήρα της, αποδίδεται πιο εύστοχα με αφαιρετικό τρόπο. Τέταρτον, η κυριαρχία της έννοιας του υποκειμένου, σε συνδυασμό με την υλιστική εμμονή των βιομηχανικών και μεταβιομηχανικών κοινωνιών του 20^ου αιώνα και τα χαρακτηριστικά της μαζικής κουλτούρας φαίνεται να δημιουργούν συχνά στο άτομο την ανάγκη να συγκροτήσει και να εκφράσει την υποκειμενική εμπειρία του κόσμου με επιτακτικό τρόπο. Η απαρίθμηση των παραγόντων που κάνουν την αφαίρεση να κυριαρχεί στην τέχνη του 20^ου αιώνα, θα μπορούσε να συνεχίζει επί μακρόν, αλλά μάλλον η αλήθεια βρίσκεται στο συνδυασμό τους και όχι στην αναλυτική τους καταγραφή. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι αφαιρετικές τάσεις άλλοτε επικεντρώνεται στο υποκειμενικό, άλλοτε στο αντικειμενικό στοιχείο και άλλοτε στις εντάσεις που δημιουργούνται μεταξύ τους. Η υλοποίηση τους στην ιστορία της τέχνης παίρνει διάφορες μορφές που καλύπτονται με όρους όπως «εξπρεσιονιστική αφαίρεση», «γεωμετρική αφαίρεση» και πολλούς άλλους που λειτουργούν ως χρήσιμα εργαλεία προσέγγισης και κατανόησης, αλλά δεν βοηθούν πάντα να γίνει αντιληπτό το εύρος αυτών των αναζητήσεων.

Rei Naito (artwork), Matrix and Ryue Nishizawa (architectural structure), Teshima Art Museum, Benesse Art Site, Ιαπωνία

Ο φωτογραφική ματιά της Ευγενίας Κουμάνταρου, και ο τρόπος με τον οποίο αποτυπώνεται στα έργα της έκθεσης που πραγματοποιείται στο Μουσείο Μπενάκη με τίτλο «Ταπεινός παράδεισος II», εκφράζει με εντυπωσιακό αποτέλεσμα το εύρος της στοχαστικής τάσης της τέχνης απέναντι στον κόσμο, κινούμενη σταδιακά σε όλο το εύρος της καλλιτεχνικών τάσεων, την παραστατικότητα, την αφαιρετικότητα και την αφαίρεση.

Έργα της Ευγενίας Κουμάνταρου από τη σειρά «Ταπεινός παράδεισος II»

Στο πλαίσιο αυτής της έκθεσης, ο ιστορικός τέχνης Παντελής Τσάβαλος θα πραγματοποιήσει μία διάλεξη στο μουσείο Μπενάκη με θέμα «Πέραν της αναπαράστασης. Από την παραστατικότητα στην αφαίρεση». Το επίκεντρο του ενδιαφέροντος της παρουσίασης εστιάζει περισσότερο στην πορεία από την παραστατικότητα στην αφαίρεση και στο έργο καλλιτεχνών όπως ο Καντίνσκυ, ο Κλέε, ο Μοντριάν, ο Μάλεβιτς, η Ντελωνέ, ο Στραντ, ο Ρόθκο, ο Σπυρόπουλος, o Σουγκιμότο και η Νάϊτο, μεταξύ άλλων, καλλιτέχνες που ακολούθησαν με εξαιρετικά εντυπωσιακό τρόπο αυτή τη διαδρομή.

Μουσείο Μπενάκη (οδού Πειραιώς) – Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2020, ώρα 18:30

Κόστος συμμετοχής: Το εισιτήριο του μουσείου (5 ή 2,5 ευρώ)

Hiroshi Sugimoto, Aegean Sea, Pilion, 1990, Photograph, black and white, on paper, 42,2 × 54,2 cm, Tate Modern

Ο Παντελής Τσάβαλος είναι ιστορικός τέχνης. Έχει σπουδάσει Αγγλική και Ελληνική Γλώσσα και Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γραφιστική και Ζωγραφική στη Σχολή Βακαλό, Ιστορία και Φιλοσοφία της Τέχνης στο Open University και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διδάσκει Ιστορία της Τέχνης στο Κολλέγιο Βακαλό, στο οποίο είναι και Κοσμήτορας. Συνεργάζεται με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς για την Τέχνη και τον Πολιτισμό.

Νέος κύκλος διαλέξεων στη Γκαλερί Μαρνέρη

5 Νοεμβρίου έως 17 Δεκεμβρίου 2019

Κύκλος 7 συναντήσεων. Κάθε Τρίτη, 19:00-21:00

Λεπτομέρεια από την αυτοπροσωπογραφία του Ρέμπραντ που βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτων (Rembrandt, Self-Portrait with Beret and Turned-Up Collar, 1659, Oil on canvas, 84.4 cm × 66 cm, National Gallery of Art, Washington, D.C.)

Για τον κόσμο της τέχνης, το 2019 ονομάστηκε «έτος Ρέμπραντ» (λόγω της επετείου των 350 ετών από τον θάνατό του) και εορτάζεται σε όλο τον κόσμο με ένα μεγάλο αριθμό από πολύ ενδιαφέροντα αφιερώματα και εκθέσεις. Με αφορμή αυτό το γεγονός, ο νέος κύκλος διαλέξεων στη Γκαλερί Μαρνέρη επικεντρώνεται στον Ρέμπραντ και την Ολλανδική ζωγραφική του 17^ου αιώνα.

Το έργο του Ρέμπραντ (1606 – 1669)  κατέχει μια ιδιαίτερα ξεχωριστή θέση στην Ολλανδική ζωγραφική του 17ου αιώνα και γενικότερα στην Ιστορία της τέχνης. Οι ατομικές και ομαδικές προσωπογραφίες του αποδίδονται με έναν τρόπο που φαίνεται να εγκαταλείπει σύντομα την κυρίαρχη σημασία του θέματος καθαυτού για να προχωρήσει στη ζωγραφική του επεξεργασία τονίζοντας με εικαστικά πλέον μέσα το ψυχολογικό περιεχόμενο του θέματος και αναδεικνύοντας τις προεκτάσεις του με έναν ιδιότυπο, αριστουργηματικό χειρισμό του φωτός, της σκιάς και του χρώματος.

Στα θρησκευτικά θέματα, που συνεχίζει να ζωγραφίζει, σε αντίθεση με το πνεύμα της εποχής του, επιλέγει χαμηλών τόνων βιβλικές αφηγήσεις, τις οποίες αποδίδει με έναν χειρισμό που δεν τονίζει το θεϊκό μεγαλείο, αλλά τη μέθεξη στο ανθρώπινο δράμα. Η δραματικότητα του θέματος δεν συντελείται με μεγάλες χειρονομίες, δυναμικά συνθετικά στοιχεία και απότομες μεταβάσεις από το φως στο σκοτάδι, όπως στον τυπικό χειρισμό της εποχής του Μπαρόκ. Η δράση είναι εσωτερική, πραγματοποιείται με εικαστικά μέσα και εκφράζεται με το φως και το χρώμα.

Ρέμπραντ, Η επιστροφή του ασώτου, Ερμιτάζ (Rembrandt, The Return of the Prodigal Son, 1669, Oil on canvas, 262 x 206 cm, The Hermitage, St. Petersburg)

Τα έργα βυθίζονται στο σκοτάδι και από εκεί ανασύρεται το φως, ένα φως που ξεπηδά μέσα από τις μορφές, παλεύει με τα σκοτεινά σημεία, απλώνεται σε λιτές χρωματικές κλίμακες με άπειρες τονικότητες και ενδιάμεσες διαβαθμίσεις, από τα βελούδινα καφετιά και κόκκινα μέχρι τα μεταλλικά κίτρινα του χαλκού, συμπάσχοντας με τον άνθρωπο,  τονίζοντας το ψυχολογικό βάθος των σκηνών που απεικονίζει και καταφέρνοντας να βρει το εικαστικό ισοδύναμο που εκφράζει τη δραματικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης όπου το φως υπάρχει μέσα στο σκοτάδι όπως η ελπίδα υπάρχει μέσα στην ανάσχεση.

Σάνρενταμ, Εσωτερικό της εκκλησίας του Αγίου Οδόλφου, Κρατικό μουσείο, Άμστερνταμ (Pieter Saenredam, Interior of the Church of St Odulphus, Assendelft, 1649, Oil on panel, 50 x 76 cm, Rijksmuseum, Amsterdam)

Εκτός από το ζωγραφικό, χαρακτικό και σχεδιαστικό έργο του Ρέμπραντ, στον κύκλο αυτών των διαλέξεων θα έχουμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε:

Στη γαλήνια καθαρότητα των διαρθρωμένων με μαθηματική διάνοια έργων του Pieter Saenrendam.

Στη λάμψη και τη γοητεία του υλικού κόσμου και της υφής των αντικειμένων που τον απαρτίζουν, στα έργα του Pieter Claesz, του Willem Heda και του Willem Kalf.

Στους τρόπους που η αφήγηση μετατρέπεται σε ζωγραφική σύνθεση στα έργα του Pieter de Hooch.

Στην απεραντοσύνη της φύσης και τη μεταβλητότητα του ουρανού, της γης και της θάλασσας στα έργα του Ruisdael και του Hobbema.

Στις προκλήσεις στην αντιληπτικότητα του ματιού στα έργα του Hoogstraeten.

Στην φαινομενική καθημερινότητα και τη σιωπηλή ποίηση του γνώριμου κόσμου στα εσωτερικά του Gabriel Metsu, του Gerard ter Borch και του Johannes Vermeer.

Στο έργο του Βερμέερ, θα γίνει ιδιαίτερη αναφορά καθώς οι καθημερινές σκηνές που απεικονίζει αποτινάσσουν το εύθυμο ή το ανεκδοτολογικό τους περιεχόμενο και μεταμορφώνονται σε ένα διαχρονικό νόημα της ικανότητας θέασης του κόσμου απαλλαγμένης από την ωφελιμιστική θεώρηση και εμποτισμένης με την ποίηση της ζωής.

Βερμέερ, Νεαρή γυναίκα στο παράθυρο, με κάνάτα νερού από το Μητροπολιτικό μουσείο της Νέας Υόρκης (Vermeer, Young Woman with a Water Jug, 1660-62, Oil on canvas, 45,7 x 40,6 cm, Metropolitan Museum of Art, New York)

Οι παρουσιάσεις έχουν τη μορφή διαλέξεων που διαρκούν δυο εκπαιδευτικές ώρες. Για την ουσιαστικότερη κατανόηση του αντικειμένου γίνεται συχνά χρήση εξωεικαστικών αναφορών από τη μουσική, την λογοτεχνία, , τη φιλοσοφία, τη φύση και την επιστήμη που συνδυάζονται (συγχρονικά ή διαχρονικά) με τις εικαστικές μορφές με γνώμονα τη μορφή, το περιεχόμενο ή το ύφος. Η παρουσίαση στηρίζεται στο λόγο και στην εικόνα με προβολή ιδιαίτερα πλούσιου εικονογραφικού υλικού.

Η μεθοδολογία που ακολουθείται είναι ένας συνδυασμός διαφορετικών θεωρητικών προσεγγίσεων (κοινωνικο-ιστορική, φορμαλιστική, ψυχαναλυτική, σημειολογική κ. α.) με διαφορετική έμφαση και βαρύτητα σε κάθε ενότητα. Η συνδυασμός αυτών των μεθόδων στοχεύει αφενός στη εξοικείωση με τα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ερμηνεία των έργων και αφετέρου στην βαθύτερη και ουσιαστικότερη μελέτη και κατανόηση του ίδιου του αντικειμένου.

Ο γενικότερος στόχος του σεμιναρίου ιστορίας της τέχνης δεν είναι απλώς πληροφοριακός, γνωστικός ή αισθητικός. Τα μαθήματα ουσιαστικά στοχεύουν στην συγκρότηση ενός εννοιολογικού σύμπαντος στο οποίο έννοιες που αφορούν στην τέχνη και τον πολιτισμό να κατέχουν μια σημαντική θέση. Κατανοώντας καλύτερα τους τρόπους με τους οποίους συγκροτούνται και λειτουργούν οι μορφές του κόσμου που μας περιβάλλει κατανοούμε βαθύτερα και κάτι από τον ίδιο μας τον εαυτό και τη θέση του στον κόσμο.

Ο κύκλος περιλαμβάνει επτά  διαλέξεις που αρχίζουν στις 5 Νοεμβρίου και ολοκληρώνονται στις 17 Δεκεμβρίου 2019.

Το αναλυτικό πρόγραμμα έχει ως εξής:

Στις δύο πρώτες συναντήσεις του κύκλου (5 και 12 Νοεμβρίου) θα γίνει μια μικρή εισαγωγή στο «έτος Ρέμπραντ» και θα ακολουθήσει μια μεγάλη περιήγηση στην Ολλανδική ζωγραφική του 17^ου αιώνα (The Golden Age of Dutch Art).

Το πολιτικό , κοινωνικό και θρησκευτικό πλαίσιο της Ολλανδίας την εποχή αυτή είναι πολύ διαφορετικό από τις χώρες του Καθολικού Μπαρόκ. Η κυριαρχία του προτεσταντισμού, ο αγώνας για την ανεξαρτησία και το δημοκρατικό πολίτευμα της χώρας οδηγούν σε μια καλλιτεχνική πραγματικότητα όπου παραγγελιοδόχοι των έργων δεν είναι η αυλή ή η εκκλησία αλλά μια ισχυρή αστική τάξη, οι επιλογές της οποίας καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη διεύρυνση της θεματολογίας και την ανάπτυξη νέων θεματολογικών ομάδων όπως τα αστικά πορτραίτα, ατομικά ή ομαδικά, οι νεκρές φύσεις, οι τοπιογραφίες και οι θαλασσογραφίες καθώς επίσης και οι καθημερινές σκηνές.

Την Τρίτη 19 Νοεμβρίου θα εστιάσουμε στον Βερμέερ και τη Σχολή του Ντελφτ.

Στις δύο επόμενες συναντήσεις (26 Νοεμβρίου και 3 Δεκεμβρίου) θα επικεντρωθούμε στο ζωγραφικό, σχεδιαστικό και χαρακτικό έργο του Ρέμπραντ.

Άποψη της έκθεσης “Rembrandt-Velázquez. Dutch & Spanish Masters. Dialogues on reality and eternity, religion and beauty” που παρουσιάζεται στο, Rijksmuseum του Amsterdam (Οκτώβριος 2019-Ιανουάριος 2020)

Την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου θα περιηγηθούμε στην πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση “Rembrandt-Velázquez. Dutch & Spanish masters. Dialogues on reality and eternity, religion and beauty” που πραγματοποιείται αυτή τη στιγμή στο  Rijksmuseum του Amsterdam (Οκτώβριος 2019-Ιανουάριος 2020).

Ο κύκλος θα ολοκληρωθεί την Τρίτη 17 Δεκεμβρίου με την παρουσίαση «After Rembrandt» στην οποία θα επικεντρωθούμε στο έργο καλλιτεχνών που επηρεάστηκαν από τον Ρέμπραντ (Goya, Picasso, Kiefer, Greenaway και άλλων) και θα κάνουμε μια ενδιαφέρουσα αντιπαράθεση των έργων τους με τα έργα αναφοράς του μεγάλου Ολλανδού ζωγράφου.

Χαρακτικό του Ρέμπραντ που απεικονίζει τον Δία να πλησιάζει την κοιμωμένη Αντιόπη (Rembrandt, Jupiter and Antiope, 1659, Etching, drypoint, and burin on off-white laid paper, 14 x 20,5 cm)

Χαρακτικό του Πικάσο που απεικονίζει έναν φαύνο να πλησιάζει κοιμωμένο κορίτσι. Από τη Σουίτα του Βολάρ (Pablo Picasso, Faune dévoilant une dormeuse (Jupiter et Antiope, d’après Rembrandt), Etching and aquatint on paper, 31,6 x 41,7 cm from the Vollard Suite (Suite Vollard) 1936, published 1939)

Οι διαλέξεις πραγματοποιούνται κάθε Τρίτη 19:00-21:00, στη Γκαλερί Μαρνέρη, στην Ακρόπολη.

Για λεπτομέρειες συμμετοχής επικοινωνήστε με την Γκαλερί Μαρνέρη
Λεμπέση 5-7 και Πορίνου, Ακρόπολη
Τηλ: 2108619488 / email: info@elenimarneri.com
Τρίτη, Πέμπτη & Παρασκευή: 11:00-20:00
Τετάρτη & Σάββατο: 10:00-16:00

Μερικές φορές αυτό που νοσταλγούμε δεν είναι οι “ωραίες εποχές” του παρελθόντος, αλλά οι επιθυμίες και τα όνειρα για το μέλλον, που σημάδεψαν το παρελθόν και δεν πραγματοποιήθηκαν. Αναπολούμε, όχι κάτι που έχει περάσει, αλλά ένα μέλλον που δεν ήρθε ποτέ. Αυτή η αναπόληση του απραγματοποίητου εμπνέει τα σημερινά μας οράματα και επιθυμίες.

Στις 21 Μαρτίου 2019, ώρα 20:00, στο Ρομάντσο (Αναξαγόρα 3-5, Ομόνοια), θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια της έκθεσης “post-nostalgia: Το Design συναντά την ουτοπία”. Θέμα της έκθεσης είναι το Design ως υλικός φορέας συλλογικής/ατομικής μνήμης και ουτοπικού οραματισμού, πέρα από τη συνηθισμένη ωραιοποίηση του παρελθόντος και τις “ρετρό” αναβιώσεις, με επίκεντρο την περίοδο 1950-1970 και τη σύγχρονη εποχή.

Η έκθεση “post-nostalgia: Το Design συναντά την ουτοπία” αποτελεί το τελικό στάδιο του ομώνυμου ερευνητικού προγράμματος, το οποίο σχεδίασε και υλοποίησε η Σχολή Βακαλό Art & Design, διήρκεσε δύο χρόνια, και αποτελεί την πρώτη μεγάλης κλίμακας συστηματική έρευνα που διοργανώνεται στην Ελλάδα, γύρω από την ιστορία και τη θεωρία των εφαρμοσμένων τεχνών.

post–nostalgia: Το Design συναντά την ουτοπία

www.postnostalgia.eu

Σκεπτικό

Οι εφαρμοσμένες τέχνες της περιόδου 1950-1970 (αρχιτεκτονική, γραφιστική, product design, fashion design, κ.ά.) χαρακτηρίστηκαν από έναν μελλοντολογικό οραματισμό και τον πειραματισμό με ουτοπικές αναζητήσεις, ενσωματώνοντας μια γενικότερη αισιοδοξία για το μέλλον του μοντέρνου κόσμου. Η ιστορία δεν επιβεβαίωσε τις περισσότερες από αυτές τις “προβλέψεις”, οπότε η σημερινή ανάμνηση αυτού του μελλοντολογικού-ουτοπικού Design δεν αφορά κάτι που υπήρξε, αλλά ένα μέλλον που δεν ήρθε.

Από την άλλη πλευρά, στο σύγχρονο Design επανέρχονται όλο και πιο συχνά στοιχεία της περιόδου 1950-1970, επιχειρώντας την ουσιαστική επανασύνδεση με το αισιόδοξο αλλά ανολοκλήρωτο πρόγραμμα του μοντερνισμού, με αποτέλεσμα το παρελθόν να επανεμφανίζεται στο παρόν ως επιθυμία για post–nostalgia

Το Design συναντά την ουτοπία.

Το Design, γενικά, ενσωματώνει αφενός τον οραματισμό για ένα καλύτερο μέλλον, αφετέρου μια ιδιαίτερη μορφή νοσταλγίας δευτέρου επιπέδου, μια μετα-νοσταλγία (post-nostalgia), για τα όνειρα που σημάδεψαν κάποιες εποχές και ποτέ δεν πραγματοποιήθηκαν. Αυτή η μετα-νοσταλγία αναφέρεται στο ουτοπικό στοιχείο που εμπεριέχει η μνήμη, και στέκεται κριτικά απέναντι στη συνηθισμένη ωραιοποίηση του παρελθόντος και στις “ρετρό” αναβιώσεις.

Το ερευνητικό πρόγραμμα και η έκθεση

Με βάση το παραπάνω σκεπτικό, η Σχολή Βακαλό Art & Design διοργάνωσε το διετές ερευνητικό πρόγραμμα “post-nostalgia: Το Design συναντά την ουτοπία” (Ιανουάριος 2017-Δεκέμβριος 2018), με σκοπό την έρευνα και την εκπόνηση ατομικών έργων γύρω από την ιδέα του Design ως υλικού φορέα συλλογικής και ατομικής μνήμης, αλλά και κριτικού ουτοπικού οραματισμού, με βασικές αναφορές την περίοδο 1950-1970 και τη σύγχρονη εποχή.

Το πρόγραμμα “post-nostalgia: Το Design συναντά την ουτοπία” αποτελεί την πρώτη μεγάλης κλίμακας συστηματική έρευνα που πραγματοποιείται στην Ελλάδα γύρω από τη θεωρία και την ιστορία των εφαρμοσμένων τεχνών, στην οποία βασική παράμετρος υπήρξε η ανάδειξη των κοινών τόπων της επιστημονικής μελέτης και της δημιουργικής καλλιτεχνικής εργασίας, ενώ γενικότερος στόχος ήταν η κατάδειξη του καθοριστικού ρόλου του Design στη ζωή, στην κοινωνία και στον στοχασμό.

Υπεύθυνοι για τον σχεδιασμό και τον συντονισμό ήταν ο Διευθύνων Σύμβουλος της Σχολής Βακαλό Κωνσταντίνος Γουναρίδης, ο ιστορικός Γιώργος Σ. Βλάχος και ο ιστορικός της τέχνης Μίλτος Φραγκόπουλος, ενώ την επίβλεψη των έργων είχε συντονιστική επιτροπή στην οποία συμμετείχαν ο εικαστικός καλλιτέχνης Βαγγέλης Γεωργακόπουλος, ο αρχιτέκτονας-spatial designer Μανώλης Ηλιάκης και ο γραφίστας Βασίλης Μαρματάκης.

Οι συμμετέχοντες, που επιλέχτηκαν με κριτική διαδικασία κατόπιν ανοιχτής πρόσκλησης και προέρχονται από τους χώρους της αρχιτεκτονικής, της οπτικής επικοινωνίας, της σκηνογραφίας, των εικαστικών τεχνών, του sound design και της θεωρίας-ιστορίας, είναι οι Ερμίνα Αποστολάκη, Ισιδώρα Αρβανίτη, Άννα Βόκαλη, Κωνσταντίνα Γιαννακοπούλου και Γιώργος Στρούζας, Joshua Yang, Ματίνα Θρουμουλοπούλου, Δάφνη Καλά, Λευτέρης Καλονάρης, Μαριαλίζα Κάμπη, Μαρία Κουτούζη, Αγγέλα Μανδηλάρη, Μανώλης Μπαμπούνης, Βάσσω Παναγιωτοπούλου, Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος, Γιώργος Ραμαντάνης, Καρίνα Σαμπάνοβα και Δανάη Τζώτζου.

Τα έργα τα οποία δημιουργήθηκαν περιλαμβάνουν εγκαταστάσεις, βίντεο, φωτογραφίες, ηχητικά περιβάλλοντα, εικαστικές αναπαραστάσεις, μακέτες, αντικείμενα, έντυπα, αφίσες, κ.ά. και θα παρουσιαστούν στην έκθεση “post-nostalgia: Το Design συναντά την ουτοπία” (Ρομάντσο, 21/3-3/4/2019), τα εγκαίνια της οποίας θα πραγματοποιηθούν στις 21 Μαρτίου, ώρα 20:00.

Μια μετα-νοσταλγική έκθεση

όπου το Design συναντά την ουτοπία…

στη φωτο-σουρεαλιστική ανασύνθεση εισόδων αθηναϊκών πολυκατοικιών

σ’ ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με ουτοπικές πόλεις

σ’ ένα ηχητικό συμβάν από παλιό επαρχιακό πανηγύρι

στον τυπογραφικό διάλογο του Σολάρις με τη Χιροσίμα του Ρενέ

σε μια ταπισερί “Tetris” που αναπολεί την εποχή των παλιών βιντεοπαιχνιδιών

στους στίχους του Άκη Πάνου γραμμένους με φουτουριστικές γραμματοσειρές

στη μικρογραφική ανάπλαση παλιών λαϊκών αυλών

σ’ ένα animated παιχνίδι με τις έννοιες της μνήμης και της λήθης

στην υπερλεξιστική ποίηση που γράφει μια μηχανή

σε τέσσερις ρέπλικες του Ulm Stool

στις φευγαλέες απόψεις από το απραγματοποίητο “Πνευματικό Κέντρο Αθηνών”

στις ειρωνικές αυτοπροσωπογραφίες ενός λαϊκιστή ηγέτη

σε μια οπτικο-αποδομητική αφήγηση γύρω από το θρυλικό Undergound

κ.λ.π.

Την εκδήλωση υποστηρίζουν ως χορηγοί επικοινωνίας ο ραδιοφωνικός σταθμός EnLefko 87.7, η εταιρεία Boussias Communications και το περιοδικό +Design, και ως χορηγοί το Πλαίσιο, τα Χαρτιά Περράκης και το Retrocomputers.gr.

Εγκαίνια: 21 Μαρτίου 2019, ώρα 20:00, στο Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, Ομόνοια 

Σχολή Βακαλό Art & Design

Λ. Κατσώνη 26, Αθήνα

210 6442514

info@vakalo.gr

Την Τρίτη 18 Δεκ. 2018 ολοκληρώθηκε ο κύκλος διαλέξεων με τίτλο “Τα Μουσεία του Κόσμου” που πραγματοποιήθηκε στην Γκαλερί Μαρνέρη από τον Οκτώβριο έων τον Δεκέμβριο 2018. Ο επόμενος κύκλος διαλέξεων, στον οποίο πιθανότατα θα ασχοληθούμε με το ίδιο κατά βάση αντικείμενο, προβλέπεται να αρχίσει τον Φεβρουάριο 2019.

Για όποιον θέλει να ξανακούσει κάποια από τις διαλέξεις, υπάρχει το αρχείο των PODCAST (πατήστε εδώ) όπου υπάρχουν όλες οι διαλέξεις του κύκλου, καθώς και όλες οι διαλέξεις των τελευταίων δέκα ετών.

Από τις διαλέξεις του κύκλου, έχουν δημιουργηθεί και ορισμένα βίντεο που μπορείτε να βρείτε στην σελίδα ΒΙΝΤΕΟ (πατήστε εδώ). Ας σημειωθεί ότι η σελίδα θα συνεχίσει να εμπλουτίζεται με νέα βίντεο που θα προκύψουν από την επεξεργασία του υπάρχοντος υλικού.

Καλές γιορτές σε όλους

Από την πλούσια συλλογή του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης σε αρχαιοελληνικά αγγεία, ταφικές στήλες και ληκύθους, διάλεξα μερικά από τα πιο αντιπροσωπευτικά εκθέματα για την διάλεξη της 30 Οκτωβρίου, και με την βοήθειά τους μας δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσουμε για την υψηλή τέχνη και τους συμβολισμούς που περιέχουν. Μιλήσαμε επίσης και για την αντιμετώπιση του θανάτου από τους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι αντί να μιλούν για την θλίψη του θανάτου προτίμησαν να τονίσουν την ομορφιά της ζωής.

Το ακόλουθο βίντεο περιλαμβάνει τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της διάλεξης αφορικά με το θέμα των αρχαιοελληνικών αγγείων του Μητροπολιτικού Μουσείου.

Για το θέμα της αντιμετώπισης του θανάτου από τους  Έλληνες, μπορείτε επίσης να δείτε μεταξύ άλλων τα εξής βίντεο: Η ανάγκη των μύθων | Αρχαιοελληνική αντίληψη για την ζωή και τον θάνατο | Ζωή και θάνατος στον Αιγυπτιακό και τον Ελληνικό κόσμο

Περισσότερα βίντεο θα βρείτε στην σελίδα ΒΙΝΤΕΟ,

Στην τελευταία διάλεξη, μιλήσαμε για τον Μανιερισμό (Mannerism, Manierismo). Συνήθως ο θεατής αισθάνεται αμηχανία μπροστά σε ένα μανιεριστικό έργο. Οι μανιεριστές θεωρούνται οι πρώτοι μοντερνιστές ζωγράφοι.

Ποιά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του Μανιερισμού και ποιες είναι οι συνθήκες που οδήγησαν στην εμφάνισή του.

Περισσότερα βίντεο θα βρείτε στην σελίδα ΒΙΝΤΕΟ,

Αύριο Τρίτη 23 Οκτωβρίου συνεχίζουμε την περιήγησή μας στα μουσεία της Φλωρεντίας.

Φλωρεντία σημαίνει κυρίως Αναγέννηση.

Σε πρόσφατη διάλεξη μιλήσαμε εκτενώς για την Αναγέννηση και εξηγήσαμε τις περιστάσεις που ευνόησαν την πορεία της Ευρώπης προς την Αναγέννηση.  Δεδομένου ότι όλοι χρειαζόμαστε μια επανάληψη για να εμπεδώσουμε αυτά που μαθαίνουμε, αλλά και επειδή έχω αντιληφθεί ότι οι διαλέξεις μου έχουν αποκτήσει ένα ευρύτερο ακροατήριο χάρη στα βίντεο που αναρτώ, δημιούργησα ένα βίντεο με τα ενδιαφέροντα αποσπάσματα της διάλεξης για την Αναγέννηση ελπίζοντας ότι θα αποτελέσει μια χρήσιμη εισαγωγή.

Περισσότερα βίντεο θα βρείτε στην σελίδα ΒΙΝΤΕΟ

Όπως κάνω συνήθως, προσπαθώ να δημιουργώ μικρά ή μεγαλύτερα βίντεο από κάθε διάλεξη με αποσπάσματα που θεωρώ ότι είναι δυνατόν να έχουν ενδιαφέρον και για ευρύτερο ακροατήριο.

Έτσι, έχω αρχίσει να ανεβάζω βίντεο από τον τρέχοντα κύκλο “Τα Μουσεία του Κόσμου”. Ήδη μπορείτε να δείτε βίντεο για τον Rogier van der Weyden και για τον Diego Velázquez από το Μουσείο του Πράδο.

Για να δείτε τα βίντεο, πατήστε εδώ.

Νέος κύκλος διαλέξεων στη Γκαλερί Μαρνέρη
2 Οκτωβρίου έως 18 Δεκεμβρίου 2018

Κύκλος 10 συναντήσεων με τον Παντελή Τσάβαλο
κάθε Τρίτη, 19:00-21:00

Ο νέος κύκλος διαλέξεων Ιστορίας της Τέχνης στην Γκαλερί Μαρνέρη αποτελεί μια συναρπαστική ταξιδιωτική περιήγηση στα μεγάλα μουσεία του κόσμου και μία πιο προσεκτική ματιά στα αριστουργήματα που φυλάσσονται σε αυτά και αποτελούν «τόπους» στους οποίους συνδιαλέγεται η παρουσία με την απουσία και εκφράζονται, χωρίς λέξεις, στοχασμοί και συναισθήματα.

Elliott Erwitt, Madrid. 1995. Prado, Gelatin silver print on paper, © Elliott Erwitt/Magnum Photos

Ο τεράστιος πολιτισμικός πλούτος που στεγάζεται στα μεγάλα μουσεία του κόσμου ξεπερνά κατά πολύ τις χρονικές δυνατότητες αυτού του σεμιναρίου, οπότε εκ των πραγμάτων έχει γίνει μια αυστηρή επιλογή πόλεων, μουσείων και έργων τέχνης που να καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος γεωγραφικών, χρονολογικών και πολιτισμικών αναφορών.

Κάθε πόλη παρουσιάζεται σε δύο συναντήσεις μέσα από τα πιο σημαντικά μουσεία της και κάθε μουσείο με μια επιλογή από τα πιο ενδιαφέροντα έργα του. Στον πρώτο κύκλο αυτού του σεμιναρίου το ταξίδι περιλαμβάνει τη Μαδρίτη, τη Φλωρεντία, τη Νέα Υόρκη, τη Βιέννη και το Τόκυο.

Elliott Erwitt The Metropolitan Museum of Art, New York, USA. 1953. © Elliott Erwitt | Magnum Photos

Οι παρουσιάσεις έχουν τη μορφή διαλέξεων που διαρκούν δυο εκπαιδευτικές ώρες. Επικεντρώνονται στις εικαστικές τέχνες με έμφαση στη ζωγραφική, αλλά και σύντομες αναφορές στη γλυπτική και το design. Για την ουσιαστικότερη κατανόηση του αντικειμένου γίνεται συχνά χρήση εξωεικαστικών αναφορών από τη μουσική, την λογοτεχνία, τη φιλοσοφία, τη φύση και την επιστήμη που συνδυάζονται (συγχρονικά ή διαχρονικά) με τις εικαστικές μορφές με γνώμονα τη μορφή, το περιεχόμενο ή το ύφος. Η παρουσίαση στηρίζεται στο λόγο και στην εικόνα με προβολή ιδιαίτερα πλούσιου εικονογραφικού υλικού.

Η μεθοδολογία που ακολουθείται είναι ένας συνδυασμός διαφορετικών θεωρητικών προσεγγίσεων (κοινωνικο-ιστορική, φορμαλιστική, ψυχαναλυτική, σημειολογική κ. α.) με διαφορετική έμφαση και βαρύτητα σε κάθε ενότητα. Ο συνδυασμός αυτών των μεθόδων στοχεύει αφενός στη εξοικείωση με τα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ερμηνεία των έργων και αφετέρου στην βαθύτερη και ουσιαστικότερη μελέτη και κατανόηση του ίδιου του αντικειμένου. Πέρα βέβαια από τις ερμηνείες, οι συναντήσεις στοχεύουν στην ανάδειξη της «διαφάνειας» των έργων και των στοιχείων εκείνων που τα καθιστούν τόπους.

Ο γενικότερος στόχος του σεμιναρίου ιστορίας της τέχνης δεν είναι απλώς πληροφοριακός, γνωστικός ή αισθητικός. Τα μαθήματα ουσιαστικά στοχεύουν στην συγκρότηση ενός εννοιολογικού σύμπαντος στο οποίο έννοιες που αφορούν στην τέχνη και τον πολιτισμό να κατέχουν μια σημαντική θέση. Κατανοώντας καλύτερα τους τρόπους με τους οποίους συγκροτούνται και λειτουργούν οι μορφές του κόσμου που μας περιβάλλει κατανοούμε βαθύτερα και κάτι από τον ίδιο μας τον εαυτό και τη θέση του στον κόσμο.

Elliott Erwitt, Madrid. 1995. Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia. “Guernica” by Pablo PICASSO, gelatin print, © Elliott Erwitt/Magnum Photos

Ο κύκλος περιλαμβάνει δέκα διαλέξεις που αρχίζουν στις 2 Οκτωβρίου και ολοκληρώνονται στις 18 Δεκεμβρίου 2018.
Αναλυτικά, το πρόγραμμα έχει ως εξής

1. Τρίτη 2/10/2018 : ΜΑΔΡΙΤΗ
2. Τρίτη 9/10/2018 : Prado / Thyssen Bornemisza / Reina Sofia

3. Τρίτη 16/10/2018 : ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ
4. Τρίτη 23/10/2018 : Uffizi / Accademia / Medici Ricardi / Pitti

5. Τρίτη 30/10/2018 : ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
6. Τρίτη 6/11/2018 : Metropolitan / MoMA

7. Τρίτη 27/11/2018 : ΒΙΕΝΝΗ
8. Τρίτη 4/12/2018 : Kunsthistorisches / Albertina / Belvedere / Leopold

9. Τρίτη 11/12/2018 : ΤΟΚΥΟ
10. Τρίτη 18/12/2018 : Tokyo National Museum / Nezu Museum / Ota Memorial

Οι διαλέξεις πραγματοποιούνται κάθε Τρίτη 19:00-21:00, στη Γκαλερί Μαρνέρη, στην Ακρόπολη.
Για λεπτομέρειες συμμετοχής επικοινωνήστε με την Γκαλερί Μαρνέρη
Λεμπέση 5-7 και Πορίνου, Ακρόπολη
Τηλ: 2108619488 / email: info@elenimarneri.com
Τρίτη, Πέμπτη & Παρασκευή: 11:00-20:00
Τετάρτη & Σάββατο: 10:00-16:00

Ετήσια Έκθεση του Κολλεγίου Βακαλό Art & Design

Η Διεύθυνση της Σχολής Βακαλό και εγώ προσωπικά σας προσκαλούμε στην ετήσια έκθεση σπουδαστικών εργασιών “design 60″ που εγκαινιάζεται την Τετάρτη 20 Ιουνίου 2018, στις 8:00 μ.μ., στο κεντρικό κτήριο του Κολλεγίου. Πρόκειται για το επιστέγασμα μιας δημιουργικής διαδικασίας που ενώνει το παρελθόν με το παρόν και την τέχνη με την καθημερινότητα μέσα από εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εκδοχές εικαστικού σχεδιασμού.

Κλείνοντας την 60η χρονιά από την ίδρυσή του, το Κολλέγιο Βακαλό εκθέτει αντιπροσωπευτικές δουλειές των σπουδαστών του, και μέσω αυτών παρουσιάζει το συστηματικό δημιουργικό έργο το οποίο επιτελεί στην εκπαίδευση των εφαρμοσμένων τεχνών, και ειδικά στη Γραφιστική (Graphic Design), την Αρχιτεκτονική Εσωτερικού Χώρου (Interior Design), την Ιστορία και τη Θεωρία της Τέχνης και του Design (Art and Design History and Theory) και την Ψηφιακή Σχεδίαση (Digital Design).

Οι επισκέπτες της έκθεσης “design 60” θα έχουν την ευκαιρία να δουν έργα νέων δημιουργών, τα οποία εκτείνονται σε όλους σχεδόν τους τομείς των εφαρμοσμένων τεχνών: ιστορία της τέχνης, web design, computer graphics, αφίσες, διαφημίσεις, συσκευασίες, προϊόντα και gadgets, εταιρική ταυτότητα, εμβλήματα, σήματα και λογότυπα, κλασική και πειραματική τυπογραφία, εικονογράφηση, φωτογραφία, χώροι κατοικίας, καταστήματα και εκθεσιακά περίπτερα, αστική κηποτεχνία, εικαστικές κατασκευές, μικρογλυπτική, θεατρικά σκηνικά και κοστούμια, και πολλά άλλα.

Η παράδοση της Βακαλό θέλει την εκδήλωση αυτή να είναι περισσότερο πάρτι παρά μια τυπική έκθεση. Κόσμος, χρώματα, κίνηση και φευγαλέες μορφές, νεανικές φωνές, ήχοι, αρώματα και μουσική, μαζί με άφθονη μπίρα και ωραίες μουσικές επιλογές, διαμορφώνουν το πλέον κατάλληλο περιβάλλον για να απολαύσει κανείς την τέχνη του design, αυτή την αισθητική του εφήμερου που αφήνει ανεξίτηλα ίχνη στην καθημερινότητά μας.

Η έκθεση “design 60” καταλαμβάνει όλους τους ορόφους του κεντρικού κτηρίου του Κολλεγίου, και ο τρόπος με τον οποίο είναι οργανωμένη βοηθά τον επισκέπτη να αποκτήσει μια σαφή εικόνα τόσο των τομέων του Design γενικά όσο και της διάρθρωσης των σπουδών που παρέχει το Κολλέγιο Βακαλό.

Τα εγκαίνια της φετινής έκθεσης έχουν ιδιαίτερο χαρακτήρα καθώς συμπίπτουν με τα 60 χρόνια από την ίδρυση της Σχολής Βακαλό.

Εγκαίνια: Τετάρτη 20 Ιουνίου 2018 8:00 μ.μ. -11:00 μ.μ.

Διάρκεια έκθεσης
20 Ιουνίου-1 Οκτωβρίου (καθημερινά, εκτός σαββατοκύριακου)
Ώρες λειτουργίας
20 Ιουνίου-13 Ιουλίου: 9:00-21:00
16 Ιουλίου-24 Αυγούστου: 10:00-18:00
27 Αυγούστου-1 Οκτωβρίου: 9:00-21:00

W: www.vakalo.gr

Κολλέγιο ΒΑΚΑΛΟ Art & Design – Λάμπρου Κατσώνη 26, Αθήνα 11471

τηλ.: 210 6442514, 210 6425185 fax: 210 6444840 e-mail: info@vakalo.gr

Tulio Lombardo, Νεαρό ζευγάρι, 1505-10, Kunsthistorisches Museum, Βιέννη και Felix Gonzalez-Torres, Χωρίς τίτλο (τέλειοι εραστές), 1987-90, Wadsworth Atheneum Museum of Art, Hertford, Κονέκτικατ

Κοιτάζουμε τα αστέρια και ταξιδεύουμε στο φως τους, χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι πολλά από αυτά δεν υπάρχουν πια ως φυσική παρουσία. Η λάμψη όμως που κάποτε εξέπεμψαν, διασχίζει την απεραντοσύνη του σύμπαντος και τέρπει τα δικά μας μάτια, παρά τα έτη φωτός που μας χωρίζουν. Έτσι είναι και τα έργα τέχνης του παρελθόντος: Οι καλλιτέχνες που τα έφτιαξαν δεν υπάρχουν πια, όπως και οι λόγοι που πυροδότησαν τη δημιουργία τους, όμως αυτά βρίσκονται εκεί, απτά σχήματα της μορφής του χρόνου και περιμένουν από εμάς να ανακαλύψουμε την αλήθεια τους.

Όπως αναφέρει ο George Kubler στο The Shape of Time (1962):

“However fragmentary its condition, any work of art is actually a portion of arrested happening, or an emanation of past time. It is a graph of an activity now stilled, but a graph made visible like an astronomical body, by a light that originated with the activity.’(George Kubler, 1962, p.19).

Το βιβλίο του Kubler αποτέλεσε την έμπνευση για την πολύ ενδιαφέρουσα ομότιτλη έκθεση (The Shape of Time) που πραγματοποιείται αυτή την περίοδο στη Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, στη Βιέννη σε επιμέλεια του Jasper Sharp και στην οποία θα έχουμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε την Πέμπτη 31 Μαΐου, στην τελευταία συνάντηση αυτού του κύκλου.

Rembrandt, Αυτοπροσωπογραφία, 1652, Kunsthistorisches Museum, Βιέννη και Marc Rothko, Χωρίς τίτλο, 1959-60, The Collections of Christopher Rothko

Θα κάνουμε επίσης μια σύντομη περιήγηση στις εκθέσεις που πραγματοποιούνται τώρα στο Λονδίνο.

All too Human. Bacon, Freud and a Century of Painting Life, Tate Britain

Με αφορμή την επέτειο των εκατό χρόνων από τον θάνατό του Egon Schiele και την πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση που πραγματοποιείται στο Leopold Museum, στη Βιέννη (Egon Schiele: The Jubilee Show), θα κάνουμε μια ενδιαφέρουσα αναφορά στο έργο του.

Egon Schiele, Self-Portrait with Physalis, 1912, Leopold Museum, Βιέννη

Η συνάντηση θα κλείσει με μια περιεκτική αναφορά στο έργο του Matisse και με αυτήν θα ολοκληρωθεί, με εορταστικό τρόπο όπως άρχισε, αυτός ο πολύ ενδιαφέρων κύκλος διαλέξεων (Modernism Revisited: Οι καλλιτεχνικές πρωτοπορίες του 20ου αιώνα) που άρχισε τον Φεβρουάριο και πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο φιλόξενο χώρο της Γκαλερί Μαρνέρη.

Henri Matisse, Χορός, 1910, oil on canvas, 260 cm × 391 cm, Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη

Γκαλερί Μαρνέρη
Λεμπέση 5-7 και Πορίνου, Ακρόπολη
Τηλ: 2108619488 / 2108668195 / email:info@elenimarneri.com

Πολλοί ήσαν εκείνοι που δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν θέση για την διάλεξη με τίτλο “Το κόσμημα και οι απεικονίσεις του στην Ιστορία της Τέχνης” που πραγματοποιήθηκε στις 16 Απριλίου 2018 στην Γκαλερί Μαρνέρη στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για τα τριάντα χρόνια της Eleni Marneri Galerie και του κλεισίματος της επετειακής έκθεσης Trinity.

Το θέμα του κοσμήματος και των απεικονίσεών του είναι τεράστιο και είναι βέβαιο ότι θα μας απασχλήσει και στο μέλλον — ίσως και σε κάποια σειρά διαλέξεων.

Για όσους έχασαν την διάλεξη της 16 Απριλίου και για όσους θέλουν να την ξανακούσουν, αποφάσισα να την ανεβάσω ολόκληρη σε βίντεο (Μέρος Α και Μέρος Β συνολικής διάρκειας 2 ωρών και 13 λεπτών), που μπορείτε να βρείτε πατώντας εδώ.

Λόγω κάποιας υποχρέωσης που έχω στο εξωτερικό, αναγκαστικά θα πρέπει να αναβληθεί η διάλεξη της 10 Μαΐου και όλο το πρόγραμμα να μετατεθεί κατά μία εβδομάδα. Η χαμένη μέρα θα αναπληρωθεί στις 31 Μαΐου, οπότε θα κλείσουμε πανηγυρικά τον κύκλο και την χρονιά.

Διάλεξη από τον Παντελή Τσάβαλο στη Γκαλερί Μαρνέρη
Δευτέρα 16 Απριλίου 2018, ώρα 19:30

René Lalique, Επιστήθιο κόσμημα με παγώνι, 1898-1900, χρυσός, σμάλτο, οπάλια, διαμάντια, Συλλογή Calouste Gulbenkian, Λισαβόνα

Στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για τα τριάντα χρόνια της Eleni Marneri Galerie και ολοκληρώνοντας την επετειακή έκθεση Trinity, ο Παντελής Τσάβαλος θα κάνει μία παρουσίαση για το κόσμημα και τις απεικονίσεις του στην ιστορία της τέχνης.

Λεπτομέρεια από την μεταβυζαντινή εικόνα της Αγίας Αικατερίνης με την εξαιρετικά κεκοσμημένη μορφή. Πρόκειται για έργο του ζωγράφου Βίκτωρος, χρονολογείται στο δεύτερο ήμισυ του 17ου αιώνα και βρίσκεται στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας

Η παρουσίαση περιλαμβάνει διαχρονικές αναφορές στα κοσμήματα διαφορετικών πολιτισμών, από τον αρχαίο κόσμο (Αίγυπτος, Μινωική και Μυκηναϊκή περίοδος, Αρχαία Ελλάδα), την Ύστερη Αρχαιότητα, το Βυζάντιο και την Αναγέννηση, τις κουλτούρες της Αφρικής και τους πολιτισμούς της Προκολομβιανής Αμερικής μέχρι την Ευρώπη και την Αμερική του 19ου και του 20ου αιώνα. Περιλαμβάνει επίσης εκτενείς αναφορές στο έργο καλλιτεχνών που ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με το κόσμημα όπως οι René Lalique, Alphonse Mucha, Salvador Dali, Man Ray, Alexander Calder, Margaret De Patta, Niki de Saint Phalle, Louise Bourgeois και άλλοι. Τα κοσμήματα εξετάζονται με διάφορες μεθοδολογικές προσεγγίσεις (φορμαλιστική, κοινωνικο-ιστορική, σημειολογική και ψυχαναλυτική) και με αναφορές στο θρησκειολογικό, κοινωνικό και αισθητικό πλαίσιο της κάθε περιόδου.

Κόσμημα του Alexander Calder με τίτλο «ο ζηλιάρης σύζυγος», 1940 (στη φωτογραφία του 1970 το κόσμημα φορά η Anjelica Huston)

Η συμμετοχή είναι ελεύθερη, αλλά λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων είναι απαραίτητη η τηλεφωνική κράτηση.
Για πληροφορίες συμμετοχής επικοινωνήστε με την Γκαλερί Μαρνέρη:
Λεμπέση 5-7 και Πορίνου, Ακρόπολη
Τηλ: 2108619488 / 2108668195 / email:info@elenimarneri.com
Τρίτη, Πέμπτη & Παρασκευή: 11:00-20:00
Τετάρτη & Σάββατο: 10:00-16:00

Egon Schiele, “Seated Woman with Bent Knee”, (1917) Vienna, Austria

Ο περιορισμένος χρόνος των διαλέξεων μας ανάγκασαν να παραλείψουμε τον Egon Schiele από την χθεσινή διάλεξη, παρ’ ότι ήταν στο πρόγραμμα. Μέχρι λοιπόν να μπορέσουμε να μιλήσουμε για τον Schiele, πατήστε εδώ για να δείτε δύο βίντεο από την επίσκεψη στην έκθεση του Μεγάρου Μουσικής “Κλιμτ, Σήλε, Κόκοσκα και η Εποχή τους: Αριστουργήματα από το Μουσείο Λεοπόλντ της Βιέννης”, στις 29 Δεκεμβρίου 2007, όπου μιλήσαμε για την τέχνη στην Αυστρία των αρχών του 20ου αιώνα και την απόσχιση (secession) της Βιέννης.

Αν θέλετε και Κλιμτ από την ίδια έκθεση, πατήστε εδώ.

Οι θέσεις για το νέο κύκλο διαλέξεων συμπληρώθηκαν, αλλά υπάρχει λίστα αναμονής για πιθανές ακυρώσεις. Σας ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον.

Modernism Revisited

Οι καλλιτεχνικές πρωτοπορίες του 20ου αιώνα. Νέος κύκλος διαλέξεων στην Γκαλερί Μαρνέρη

Οι καλλιτεχνικές πρωτοπορίες του 20ου αιώνα. Νέος κύκλος διαλέξεων στην Γκαλερί Μαρνέρη

8 Φεβρουαρίου έως 17 Μαΐου 2018

Κύκλος 12 συναντήσεων   /  Kάθε Πέμπτη, 19:00-21:00

Ο νέος κύκλος διαλέξεων Ιστορίας της Τέχνης στην Γκαλερί Μαρνέρη αποτελεί συνέχεια του πρώτου κύκλου για την Μοντέρνα Τέχνη, που είχε πραγματοποιηθεί με μεγάλη επιτυχία το φθινόπωρο του 2016. Εκείνος ο κύκλος είχε τίτλο «Από τον Κουρμπέ στον Κλιμτ» και επικεντρώθηκε στις καλλιτεχνικές αναζητήσεις από τα μέσα του 19ου μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.

Ο νέος κύκλος με τίτλο «Modernism Revisited» επικεντρώνεται στην περίοδο 1905-1945 και παρακολουθεί τη συναρπαστική περιπέτεια των καλλιτεχνικών πρωτοποριών στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν νέες οπτικές γλώσσες που να μορφοποιούν το κοινό αίσθημα, να υλοποιούν την ευφορία και τον ενθουσιασμό που χαρακτηρίζουν τα συλλογικά οράματα και τις κοινωνικές προσδοκίες, αλλά και να απεικονίζουν τα αισθήματα δυσφορίας ή διάψευσης που χαρακτηρίζουν τις κοινωνικές και αισθητικές εξελίξεις αυτής της περιόδου.

Ο κύκλος αυτός παρατηρεί με διεισδυτική ματιά αυτή την περιπέτεια και τους ποικίλους τρόπους με τους οποίους βρίσκει την έκφραση και διατύπωση της στα μεγάλα κινήματα της εποχής, τον Εξπρεσιονισμό, τον Κυβισμό, τον Φουτουρισμό. Τον Ντανταϊσμό, και τον Σουρεαλισμό, καθώς και τις τάσεις που διαμορφώνονται στην ευρύτερη Ευρωπαϊκή τέχνη του πρώτου μισού του 20^ου αιώνα.

Οι παρουσιάσεις έχουν τη μορφή διαλέξεων που διαρκούν δυο εκπαιδευτικές ώρες και καλύπτουν τις σημαντικότερες ενότητες της ιστορίας της τέχνης και του πολιτισμού. Επικεντρώνονται στις εικαστικές τέχνες με έμφαση στη ζωγραφική, αλλά και σύντομες αναφορές στην αρχιτεκτονική, την γλυπτική και το design. Για την ουσιαστικότερη κατανόηση του αντικειμένου γίνεται συχνά χρήση εξωεικαστικών αναφορών από τη μουσική, την λογοτεχνία, , τη φιλοσοφία, τη φύση και την επιστήμη που συνδυάζονται (συγχρονικά ή διαχρονικά) με τις εικαστικές μορφές με γνώμονα τη μορφή, το περιεχόμενο ή το ύφος. Η παρουσίαση στηρίζεται στο λόγο και στην εικόνα με προβολή ιδιαίτερα πλούσιου εικονογραφικού υλικού σε διαφάνειες.

Read the rest of this entry »

Αναβάλλεται η σημερινή διάλεξη για την Σύγχρονη τέχνη και την Μπιενάλε της Βενετίας στην γκαλερί Μαρνέρη λόγω δυσκολίας πρόσβασης που οφείλεται στην απεργία των εργαζομένων του μετρό. Ενημέρωσαν πολλά άτομα για την αδυναμία συμμετοχής και θεωρήσαμε ότι θα ήταν καλύτερα να αναβληθεί η παρουσίαση. Το θέμα της διάλεξης ήταν ιδιαιτέρως ενδιαφέρον (εθνικές συμμετοχές Ισραήλ, Ρωσίας, Αμερικής κ.α.) και θα ήταν κρίμα να μην μπορέσουν να το παρακολουθήσουν τόσα άτομα. Στην επόμενη συνάντηση (Πέμπτη 2/11) θα συζητήσουμε την ημερομηνία διεξαγωγής της αναβληθείσας παρουσίασης. Ευχαριστώ

 Η θέα του αθέατου. Το έργο τέχνης και η αναζήτηση της πνευματικότητας

Το Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2017, θα προλογίσω τα εγκαίνια της φωτογραφικής έκθεσης της Ευγενίας Κουμάνταρου “Πέρα από το Λευκό”, μαζί με την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.

Η κ. Αρβελέρ  θα κάνει μια ομιλία με θέμα «Φωτογραφία και τέχνη» κι εγώ θα κάνω μία παρουσίαση με θέμα «Η θέα του αθέατου: Το έργο τέχνης και η αναζήτηση της πνευματικότητας». Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια της έκθεσης και θα ακολουθήσει ξενάγηση από την κ. Κουμάνταρου.

Η παρουσίαση μου περιλαμβάνει ένα διαχρονικό ταξίδι στην ιστορία της τέχνης που γίνεται με αφορμή τη φωτογραφική έκθεση της Ευγενίας Κουμάνταρου, «Πέρα από το Λευκό» . Οι σταθμοί αυτού του ταξιδιού είναι ποικίλοι: από τους αρχαίους ναούς και τις βυζαντινές εικόνες μέχρι τα έργα καλλιτεχνών όπως o Kasimir Malevich, ο Ivan Kliun, ο Piet Mondrian, ο Marc Rothko, ο Bill Viola, ο Herbert Bradl, ο Γιάννης Σπυρόπουλος, ο Alberto Burri, o Bae Bien-U, o Anish kapoor και πολλοί άλλοι.

Τα έργα αυτά θα γίνουν αφορμή να σχολιαστούν οι τρόποι με τους οποίους η τέχνη διαπραγματεύεται έννοιες όπως το πνεύμα και η ύλη, η παρουσία και η απουσία, το κενό και η πληρότητα, ο χρόνος και η διαστολή του, ο χώρος και η αναίρεσή του, τα εσωτερικά τοπία, η απώλεια και η αποκάλυψη. Το κοινό νήμα που συνδέει όλα αυτά τα έργα είναι το γεγονός ότι το καθένα με τον τρόπο του απομακρύνεται από την αναπαράσταση του ορατού κόσμου ή τη φαινομενολογική προσέγγισή του και απεικονίζει, προκαλεί ή εμπεριέχει ένα είδος στοχασμού πάνω στην ίδια την εμπειρία της ανθρώπινης ύπαρξης.

Πρόκειται για μια ανανεωμένη και συνοπτική εκδοχή της παρουσίασης με το ίδιο θέμα που είχα κάνει το 2012, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης με αφορμή την φωτογραφική έκθεση της κ. Κουμάνταρου στο μουσείο.

Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2017, στις 19.00
Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών

Διάρκεια έκθεσης: 30 Σεπτεμβρίου-10 Οκτωβρίου 2017

Ώρες λειτουργίας:

Δευτέρα –Παρασκευή  09.00-15.00

Σάββατο-Κυριακή 10.00-14.00

Είσοδος  ελεύθερη

Ηθοποιοί και θεατές, μίμοι και χορεύτριες, πελάτες και πόρνες, diseuses και παριστάμενοι, άλογα και αναβάτες αποτελούν το πολύχρωμο πλήθος που απεικονίζεται στα σχέδια, τα λάδια και τις λιθογραφίες του Τουλούζ-Λωτρέκ (Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Monfa, 1864 -1901). Η ματιά του ζωγράφου ακινητοποιεί τη στιγμή κατά την οποία τα πρόσωπα αυτού του πλήθους συγκεντρώνονται με ένταση και κίνηση στις δραστηριότητές τους στα καμπαρέ, τα θέατρα και τα καφέ ή στοχάζονται νωχελικά πάνω σε όσα τους συμβαίνουν στη ζωή. Στους χώρους του Λωτρέκ η μουσική και ο χορός συναντούν τη σιωπή, η μπουρζουαζία το προλεταριάτο, ο καθωσπρεπισμός τον υπόκοσμο, οι ενοχές την απενοχοποίηση, ο ερωτισμός το αντικείμενο του πόθου του και το εσωτερικό σκοτάδι των ανθρώπων τη λάμψη από τα φώτα της ράμπας, της διασκέδασης και της νυχτερινής ζωής.

1892 At the Moulin Rouge, Art Institute of Chicago

Ο Λωτρέκ έρχεται από το Αλμπί όπου μεγάλωσε, στο Παρίσι το 1882 και εγκαθίσταται στη Μονμάρτη. Η αριστοκρατική καταγωγή του είχε παράσχει την οικονομική άνεση και την πνευματική συγκρότηση, αλλά η ασθενική του φύση, η δυσμορφία και ο νανισμός του, αποτέλεσμα γενετικών ανωμαλιών και παθήσεων, του είχε στερήσει τη δυνατότητα σε μια κανονική ζωή. Στην επαφή του με τον περιθωριακό κόσμο του Παρισιού ο Λωτρέκ φαίνεται να αισθάνεται εκλεκτικές συγγένειες που πυροδοτούν την πιο δημιουργική του περίοδο που θα κρατήσει γύρω στα δεκαπέντε χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων θα αγκαλιάσει, θα υιοθετήσει και θα τροφοδοτήσει την κουλτούρα της Μονμάρτης και του παρισινού θεάματος. Τα έντονα προβλήματα υγείας, επιδεινούμενα από τις καταχρήσεις και το αλκοόλ θα τον οδηγήσουν  στον πρώιμο θάνατο του στα 36 του χρόνια. Παρά το σύντομο της ζωής του έχει αφήσει ένα πολύ σημαντικό αριθμό έργων (πάνω από 700 ελαιογραφίες σε καμβά, 250 υδατογραφίες, 360 χαρακτικά κυρίως με την τεχνική της λιθογραφίας και περισσότερα από 5000 σχέδια με μολύβι, κάρβουνο ή παστέλ)

Read the rest of this entry »

Την Δευτέρα 25 Σεπτεμβρίου, ώρα 20:00 εγκαινιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη (κτήριο οδού Πειραιώς)  μια μεγάλη έκθεση-αφιέρωμα στον Τουλούζ Λωτρέκ.

Τον βασικό πυρήνα της έκθεσης αποτελούν οι εκατό αφίσες που δημιουργήθηκαν από εκατό κορυφαίους γραφίστες όλου του κόσμου (μεταξύ άλλων οι Mieczysław Górowski, Heinz Edelmann, Isidro Ferrer κ.α.),  στο πλαίσιο της έκθεσης Le nouveau Salon des Cent. Exposition Internationale d’affiches. Hommage / Ode à Toulouse Lautrec, που παρουσιάστηκε στο Centre Pompidou, στο Παρίσι το 2001, επετειακή χρονιά για τα εκατό χρόνια από τον θάνατο του καλλιτέχνη.

Η έκθεση στην Αθήνα είναι εμπλουτισμένη με:

– Πέντε πρωτότυπες αφίσες του Toulouse-Lautrec και μια του Pierre Bonnard από τη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου.
– Δεκαέξι αφίσες που δημιουργήθηκαν δεκαέξι χρόνια μετά, από δεκαέξι Έλληνες δημιουργούς (μεταξύ άλλων οι Διαμαντής Αϊδίνης, Δημήτρης Αρβανίτης, Στέφανος Ρόκκος, Ρένα Χρυσικοπούλου, Γιάννης Ψυχοπαίδης κ.α.).

– Πορτρέτα του Toulouse-Lautrec φτιαγμένα με διαφορετικές τεχνικές, σε sketchbook, χαρτια και κατασκευές από τους σπουδαστές της Σχολής Βακαλό στο πλαίσιο του project «O Λωτρέκ στη Βακαλό / …To win, not To[u]Lo[u]se!..»  που επιμελήθηκε η Άντζι Καρατζά.

Read the rest of this entry »

Η 57η Μπιενάλε της Βενετίας

Νέος κύκλος διαλέξεων με τον Παντελή Τσάβαλο στη Γκαλερί Μαρνέρη

(Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2017)

Η αφίσα της 57ης Μπιενάλε

Ο κύκλος των δέκα διαλέξεων αποτελεί μια μεγάλη περιήγηση στη σύγχρονη τέχνη όπως αυτή παρουσιάζεται (13.05-26.11.2017) στη Μπιενάλε της Βενετίας. Πρόκειται για την 57η διοργάνωση του θεσμού, που μετράει 120 χρόνια ζωής και που μας παρέχει τη δυνατότητα, κάθε δυο χρόνια να παρατηρούμε το φαινόμενο της καλλιτεχνικής δημιουργίας σε όλο τον κόσμο έτσι όπως παρουσιάζεται στη μεγάλη αυτή συνάντηση της παγκόσμιας τέχνης.

Όπως αναφέρει στο εισαγωγικό της κείμενο η επιμελήτρια της φετινής Biennale, Christine Macel, σήμερα, σε έναν κόσμο γεμάτο με συγκρούσεις και γεγονότα που σοκάρουν, η τέχνη γίνεται μαρτυρας αυτού του πολύτιμου στοιχείου που μας κάνει ανθρώπους. Η τέχνη αποτελεί το έσχατο πεδίο για ενδοσκόπηση, ατομική έκφραση, ελευθερία και δυνατότητα να τίθενται τα στοιχειώδη ερωτήματα της ανθρώπινης ζωής. Η τέχνη είναι μια αγαπημένη επικράτεια για όνειρα και ουτοπίες, ένας καταλύτης των ανθρώπινων δεσμών με τη φύση και το σύμπαν, ένα μέσο ανύψωσης σε μια πιο πνευματική διάσταση. Η τέχνη είναι το τελευταίο οχυρό, ένας κήπος στον οποίο μπορούν να ανθίσουν όλα όσα ξεπερνούν τις πρόσκαιρες τάσεις και τα προσωπικά ενδιαφέροντα. Η τέχνη αντιπροσωπεύει τo αδιαμφισβήτητο εναλλακτικό πεδίο στον ατομισμό και την αδιαφορία. Μας διαπαιδαγωγεί και μας εξελίσσει. Σε μια εποχή παγκόσμιας αναταραχής, η τέχνη αγκαλιάζει τη ζωή ακόμα κι αν συχνά συνυπάρχει με αναπόφευκτες αμφιβολίες. Ο ρόλος, η φωνή και η ευθύνη του καλλιτέχνη είναι πιο κρίσιμες από ποτέ στο πλαίσιο του σημερινού δημόσιου διαλόγου, καθώς φαίνεται να είναι μέσα στην ίδια την πρωτοβουλία και τον δυναμισμό της καλλιτεχνικής πράξης που θα διαμορφωθεί ο αυριανός κόσμος, όσο αβέβαιος κι αν είναι και η διαίσθηση των καλλιτεχνών φαίνεται να συλλαμβάνει τον κόσμο του σήμερα και του αύριο, ίσως περισσότερο από άλλους. Read the rest of this entry »

Gustav Klimt: Η δεξιοτεχνική αισθητικοποίηση των ανεξέλεγκτων δυνάμεων του υποσυνειδήτου και ο αξιοθαύμαστος συνδυασμός της παραστατικότητας με την αφαίρεση και του ορατού με το νοητό και το συμβολικό.

Την Τρίτη 30 Μαίου 2017 θα ολοκληρώσουμε, εορταστικά και με τη συμμετοχή όλων των αισθήσεων, τους κύκλους διαλέξεων της ακαδημαικής χρονιάς, με μια παρουσίαση του έργου του Γκούσταφ Κλιμτ. Πρόκειται για την τελευταία συνάντηση του κύκλου διαλέξεων για τη Μοντέρνα Τέχνη που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 2016-17 στη Γκαλερί Μαρνέρη.

Ωρα έναρξης 19:30

Για πληροφορίες συμμετοχής επικοινωνήστε με την Γκαλερί Μαρνέρη
Λεμπέση 5-7 και Πορίνου, Ακρόπολη
Τηλ: 2108619488 / email: info@elenimarneri.com

Andy Goldsworthy

Συνεχίζονται με μεγάλη επιτυχία οι διαλέξεις του κύκλου «Πέραν της αναπαράστασης: Το φυσικό τοπίο στη Μοντέρνα και τη Σύγχρονη τέχνη» που διοργανώνονται από το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και πραγματοποιούνται κάθε Δευτέρα στον Πύργο των Βιβλίων, στο νέο κτήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος

Την Δευτέρα 15 Μαΐου 2017, ώρα 19:00, στη δεύτερη συνάντηση αυτού του κύκλου, θα συνεχίσουμε την παρουσίαση της συναρπαστικής περιπέτειας στην απεικόνιση του φυσικού τοπίο από τους ζωγράφους της μοντέρνας τέχνης και θα περάσουμε στην μετάθεση του ενδιαφέροντος από την απεικόνιση στην επέμβαση ή διαμόρφωση του ίδιου του φυσικού περιβάλλοντος. ως έργου τέχνης που συντελείται τη δεκαετία του 1960 και 1970 και θα ολοκληρώσουμε τις αναφορές μας με την παρουσίαση σύγχρονων καλλιτεχνών που συνοψίζουν όλα τα παραπάνω.

Georges Seurat

Τα θέματα που θα διαπραγματευτούμε είναι:

• Ο Γκωγκέν, το βάθος του χρόνου, η πολιτισμική σύνθεση και η μνήμη.
• Ο Σερά, η γεωμετρία, τα στροβιλιζόμενα σωματίδια και το υπερλογόγραμμα του κόσμου.
• Ο Chris Jordan και η οικολογία.
• Ο Σεζάν, η φαινομενολογία, η σχέση των επιμέρους με το όλον και του υποκειμένου με τον κόσμο.
• Η Τέχνη της γης και η επιστροφή της τέχνης στη φύση.
• Ο Andy Goldsworthy, η σύγχρονη τέχνη της γης και ο συνδυασμός όλων των παραπάνω.

• 

  Andy Goldsworthy

– Δευτέρα 8 Μαΐου 2017, 19:00-21:00: Η απεικόνιση του φυσικού τοπίου στη Μοντέρνα Τέχνη 1 

– Δευτέρα 15 Μαΐου 2017,19:00-21:00 : Η απεικόνιση του τοπίου στη Μοντέρνα Τέχνη 2 / Τέχνη της γης και της φύσης

– Δευτέρα 22 Μαΐου 2017, 19:00-21:00: Φυσικό τοπίο και σύγχρονη τέχνη

Η είσοδος είναι ελεύθερη και η συμμετοχή γίνεται με σειρά προτεραιότητος, οπότε φροντίστε να είστε εκεί λίγο νωρίτερα.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το ΚΠΙΣΝ στο visit@snfcc.org ή στο 216 8091001

Νέος κύκλος διαλέξεων στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Claude Monet, Sunset on the Seine, 1874

Με την άνοιξη να βρίσκεται στα καλύτερά της, το φυσικό τοπίο να μεταμορφώνεται σε μια αύρα χρωμάτων και αρωμάτων και τα νέα κτήρια του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος να μπαίνουν σταδιακά σε λειτουργία, ένας κύκλος διαλέξεων για την τέχνη και το φυσικό τοπίο φαίνεται επίκαιρος και ελκυστικός.

Τις επόμενες Δευτέρες (8, 15 και 22 Μαίου, 19:00-21:00) θα πραγματοποιήσω έναν κύκλο διαλέξεων στον Πύργο των Βιβλίων, στο νέο κτήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος με θέμα  «Πέραν της αναπαράστασης: Το φυσικό τοπίο στη Μοντέρνα και τη Σύγχρονη τέχνη»

Πρόκειται για έναν κύκλο τριών διαλέξεων που εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους οι εικαστικές τέχνες διαπραγματεύονται τη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον από τα τέλη του 19^ου μέχρι τις αρχές του 21^ου αιώνα αναπαριστώντας, απεικονίζοντας ή επεμβαίνοντας στο φυσικό τοπίο. Οι τρεις διαλέξεις οργανώνονται σε δύο ενότητες.

Emil Nolde, Sea with red sky

Η πρώτη ενότητα (8 και 15 Μαΐου) παρουσιάζει τους τρόπους που απεικονίζεται το φυσικό τοπίο στη μοντέρνα τέχνη. Από την απεικόνιση της εφήμερης και φευγαλέας αίσθησης στα έργα των ιμπρεσιονιστών, στην ψυχολογική προβολή υποκειμενικών αισθημάτων στο έργο των εξπρεσιονιστών και από την νοητική, συνοπτική εικόνα των πολλαπλών θεάσεων στον κυβισμό στα εσωτερικά τοπία του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Θα παρουσιαστούν έργα των Claude Monet, Vincent Van Gogh, Paul Gauguin, Georges Seurat, Paul Cezanne, Pablo Picasso, Georges Braque, Egon Schiele, Vassily Kandinsky, Emil Nolde, Paul Klee, Piet Mondrian, Max Ernst, Henri Matisse, Rene Magritte, Juan Miro Marc Rothko, Jackson Pollock κ.α.

Στη δεύτερη συνάντηση αυτής της ενότητας (15 Μαΐου) θα παρουσιαστεί και η μετάθεση του ενδιαφέροντος από την απεικόνιση του φυσικού τοπίου στην επέμβαση ή διαμόρφωση του ίδιου του φυσικού περιβάλλοντος. ως έργου τέχνης. Η καλλιτεχνική τάση που συνδέεται με αυτή τη μετάθεση είναι γνωστή ως τέχνη της γης, της φύσης ή του περιβάλλοντος, εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και διαρκεί μέχρι σήμερα. Θα παρουσιαστούν έργα των Walter De Maria, Richard Long, Robert Smithson, Christo and Jeanne Claude, James Turrel, Andy Goldsworthy κ.α.

James Turrel, Roden Crater, Arizona, 1979-2017

Η δεύτερη ενότητα (22 Μαΐου) παρουσιάζει τη σχέση του φυσικού τοπίου με τη σύγχρονη τέχνη και τις ποικίλες καλλιτεχνικές πρακτικές που αυτή μετέρχεται για να εικονοποιήσει αυτή τη σύνθετη σχέση. Από τα φορτισμένα τοπία της συλλογικής μνήμης μέχρι τα έργα που  προβληματίζονται για τη σχέση ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό και από τα έργα που σχολιάζουν την εύθραυστη  ισορροπία ανάμεσα στην  τεχνολογική ανάπτυξη και το φυσικό περιβάλλον μέχρι τα έργα που διερευνούν την αισθητική αξία των ίδιων των δημιουργημάτων της φύσης. Θα παρουσιαστούν έργα των David Hockney,  Francisco Clemente, Anselm Kiefer , Gerhard Richter, Giuseppe Penone, Fiona Hall, Berlinde De Bruyckere, Imran Qureshi, Herman de Vries κ.α.

Fiona Hall, Manuhiri (Travellers), 2014

– Δευτέρα 8 Μαΐου 2017, 19:00-21:00: Η απεικόνιση του φυσικού τοπίου στη Μοντέρνα Τέχνη 1 

– Δευτέρα 15 Μαΐου 2017,19:00-21:00 : Η απεικόνιση του τοπίου στη Μοντέρνα Τέχνη 2 / Τέχνη της γης και της φύσης

– Δευτέρα 22 Μαΐου 2017, 19:00-21:00: Φυσικό τοπίο και σύγχρονη τέχνη

Η είσοδος είναι ελεύθερη και η συμμετοχή γίνεται με σειρά προτεραιότητος, οπότε φροντίστε να είστε εκεί λίγο νωρίτερα.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το ΚΠΙΣΝ στο visit@snfcc.org ή στο 216 8091001

Με το μεγαλείο της φύσης (και τη μικρότητα της περιρρέουσας καθημερινότητας) να βρίσκονται σε πλήρη άνθηση, διαβάζω ξανά την «Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο» του Οδυσσέα Ελύτη και, μέρες που είναι, σκέφτηκα να μοιραστώ ένα απόσπασμα μαζί σας.

Λεπτομέρεια από την τοιχογραφία της Άνοιξης, από τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας (σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο), π. 1630 π.Χ.

Οδυσσέας Ελύτης / Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο

[…..]
ΜΟΙΑΖΕΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΟΥΜΕ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ότι, παρ’ όλα αυτά, ζούμε πάνω σε κάποιο άστρο, που’ λεγε και ο Chesterton. Τα θαύματα γίνονται σ΄ολόκληρη τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου, που οι αστυνομικοί ανακρίνουν τους φονιάδες, οι στρατιωτικοί μελετούν τις εκθέσεις των μυστικών πρακτόρων και οι λογιστές κατανέμουν τη ζωή μας σε «δούναι» και σε «λαβείν». Αν ήξεραν οι δύστυχοι άνθρωποι πόσο λίγο έπρεπε να’ ναι το δούναι τους και πόσο πολύ το λαβείν τους, θα τους έστριβε. Η δουλεία δεν είναι μόνο υπόθεση δυνάστη και δυναστευόμενου• είναι καρδιάς και συμφέροντος κακώς εννοουμένου, μέσα σ’ ένα και το ίδιο άτομο. Αν, για μια στιγμή, συναινούσε η φύση να λειτουργήσει με επιτάχυνση, θα βλέπαμε το φανερό κέρδος να γίνεται καπνός και το αφανές να μας περιχάει χρυσάφι. Στρογγυλά και ωοειδή και αστερωτά λουλούδια, που κομμένα τα θυμόμαστε μόνον στις κηδείες, και άκοπα μήτε καν τα διανοούμαστε. Αστείο πράγμα, ένας άντρας να τάσσεται με τα πουλιά και να επισκοπεί το έδαφος από την έπαλξη ενός κλώνου. Μια τέτοια «εξυπνάδα» είναι που μας έφαγε.
Πήραμε τη φύση για φύση και απαξιούμε να την ατενίσουμε, μπας και μας εκλάβουν για τουρίστες• χωρίς να συλλογιστούμε ότι το μουρμουρητό μιας πηγής ακούγεται και στο σώμα του διπλανού μας -προπαντός εκεί. Κι ότι δεν είναι η ροδιά που ανθίζει όταν εν ονόματί της αποτάσσεται κανείς τη κακία• είναι η νεότητα του λογισμού του. Αν υπάρχει ένα θάρρος ανώτερο από του παλιού πολέμαρχου ή του σύγχρονου βομβιστή, βεβαιότατα είναι του παιδιού που ξεπέρασε τα εξήντα. Για φαντάσου! Να’ χουν ασπρίσει καποιανού τα μαλλιά κι εκείνος να κρυφακούει στον Παράδεισο! «Μα υπάρχει;» ρωτάνε μερικοί με αφέλεια. Στο αναμεταξύ μια μηλιά δίνει μήλα. Εσύ, Κύριε Διευθυντά, τι δίνεις; Τίποτα• μόνον παίρνεις• παίρνεις αιτήσεις και μάλιστα «επί χαρτοσήμου».
Αν εχθρευτήκαμε κάτι στη ζωή μας, αγαπητέ μου Ανδρέα, ήταν η κιτρινίλα, η ξεραΐλα, και πάνω απ’ όλα η σημασία στα αξιώματα, όπου οι Νεοέλληνες δίνουμε συνεχώς εξετάσεις και παίρνουμε άριστα.
[…..]
Μπορεί να φαίνεται περίεργο, αλλά στη ζωή μας όλα γίνονται όπως και στον έρωτα• που, κάποτε συμβαίνει να’ ναι κι άτυχος• το κορίτσι να μη νιώσει τίποτε, όπως πολύ συχνά μπροστά στα πιο υπέροχα ποιήματα οι πιο υπέροχες υπάρξεις δε νιώθουν τίποτα. Κι ύστερα; Είτε για ποίημα πρόκειται είτε για κορίτσι, μετριέται η σημασία τους από το βαθμό της δύναμης που σου δίνουν να βλέπεις μεταμορφωμένο τον κόσμο προς την κατεύθυνση του καλύτερου. «Καλύτερου», τρόπος του λέγειν. Στους κόσμους της μαγείας ο συγκριτικός βαθμός τι θέση μπορεί να έχει; Τι είναι ωραιότερο; Το καράβι που προεκτείνεται στην ξηρά ή η ξηρά που προεκτείνεται στη θάλασσα;
Τις νύχτες μια δέσμη διάττοντες αναλογεί στα λόγια που θα’ θελες αλλά δεν. Από τους ανέμους προτιμάς εκείνον που πήρε τα μαλλιά της δεξιά. Ποιανής; Ω, υπάρχει πάντοτε μία, η ανείπωτη. Το νυχτικό της μυρίζει λουίζα και το παράθυρό της ανάβει πότε ψηλά πότε χαμηλά, κι η ζωή μοιάζει εύκολη, σαν να κυκλοφορείς με σάνταλα.
Το σπίτι με τις θολωτές αψίδες βουτά στο νερό. Πού και πού, θα’ λεγες, κάτι στέγες έχουν απομακρυνθεί στο πέλαγος. Τα “Τρία Κλωνάρια” είναι μια τοποθεσία όπου δεν επήγα ποτέ. Αγαπώ την ποίηση και λησμόνησα τι είχα ξεκινήσει να σου πω. Αντίο.

Πρόκειται για το τελευταίο τμήμα του εξαιρετικού κειμένου του Οδυσσέα Ελύτη με τίτλο «Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο». Γράφτηκε το 1977, κυκλοφόρησε ως ανεξάρτητο κείμενο από τις εκδόσεις Εγνατία/Τραμ, στη Θεσσαλονίκη το 1979 και σε δεύτερη έκδοση από τις εκδόσεις Ύψιλον, στην Αθήνα το 1980. Επειδή αυτές οι εκδόσεις είναι δυσεύρετες, μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο (και πολλά άλλα εξαιρετικά) στη θαυμάσια συλλογή ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ, ΕΝ ΛΕΥΚΩ, εκδ. Ίκαρος, ΣΤ’ Έκδοση, Αθήνα, 1999

Οδυσσέας Ελύτης και Ανδρέας Εμπειρίκος

Απομένουν λίγες μέρες ακόμα για την εξαιρετική έκθεση «Η υπέρβαση της άβυσσος» στο Ωδείο Αθηνών. Λυπάμαι που το ατύχημα με κρατάει καθηλωμένο στο κρεβάτι και δεν μπορώ να πραγματοποιήσω ξεναγήσεις… Θα ήθελα πολύ να επισκεφτούμε μαζί την έκθεση και να συζητήσουμε… Πάντως, ακόμα κι αν δεν πετύχετε ξενάγηση από τους εξαιρετικούς επιμελητές (Μαραγκού / Παλαιοκρασσά), υπάρχουν σε κάθε αίθουσα πρόθυμοι και ενημερωμένοι εθελοντές που θα σας δώσουν πληροφορίες και «κλειδιά» για να εμβαθύνετε και να απολαύσετε τα έργα. Τα έργα ούτως ή άλλως, είναι πολύ δυνατά και ο τρόπος που ξεδιπλώνεται το σκεπτικό της έκθεσης με την τοποθέτηση τους στους πολύ ιδιαίτερους χώρους του ανακαινισμένου κτιρίου, προσφέρει μια μοναδική εμπειρία που δεν πρέπει να χάσετε.