Δυο βάρκες κάτω από την κόκκινη
βροχή με τα κλειδιά / δυο χέρια που
απλώνονται στη βροχή της μνήμης
Στα πλαίσια του αφιερώματος στην 56ης Μπιενάλε της Βενετίας που παρουσιάζεται κάθε Τρίτη στη Γκαλερί Μαρνέρη, αύριο Τρίτη 10 Νοεμβρίου θα κάνουμε μια αρκετά εκτενή αναφορά στην Chiharu Shiota, στο έργο της Μπιενάλε, αλλά και σε πολλά παλαιότερα έργα της που εκφράζουν με ποιητικό τρόπο τον στοχασμό πάνω στις έννοιες της μνήμης, του θανάτου, της εμπειρίας και του συναισθήματος. Μέχρι τότε αξίζει να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε ένα από τα πιο υποβλητικά και ποιητικά έργα της φετινής διοργάνωσης, το έργο “The Key in the hand”, μια εντυπωσιακή εγκατάσταση της Chiharu Shiota που αποτελεί την εθνική συμμετοχή της Ιαπωνίας.
Μπαίνοντας στο χώρο του ιαπωνικού περιπτέρου τα μάτια σου τυλίγονται απότομα από ένα σύννεφο αιματόχρωμου κόκκινου που αιωρείται σε όλο τον χώρο, πάνω από δυο μεγάλα, ξύλινα σκαριά. Το σοκ της πρώτης εντύπωσης ακολουθεί μια αργή περιήγηση στο χώρο που φαίνεται να μην έχει τέλος. Χωρίς να το συνειδητοποιεί ο επισκέπτης περιφέρεται σχεδόν τελετουργικά υπνωτισμένος κάτω από αυτή την κόκκινη βροχή. Άλλοτε τραβά φωτογραφίες σε μια προσπάθεια να συλλάβει με τον φακό της μηχανής αυτή την παράξενη ποιητική αίσθηση που βιώνει, άλλοτε απλώς παρατηρεί τις βάρκες, τα κλειδιά και το κόκκινο νήμα.
ΤΑ ΚΛΕΙΔΙΑ
Τα κλειδιά φυλάνε κάτι πολύτιμο. Κλειδώνουν ένα συρτάρι που έχει μέσα γράμματα από ένα αγαπημένο πρόσωπο για να διασφαλίσουν την ιδιωτικότητα αυτής της επικοινωνίας. Κλειδώνουν ένα δωμάτιο που έχει μέσα του τις κρυφές ανάσες των στιγμών που κάποιος έχει περάσει. Άλλοτε με ένα αγαπημένο πρόσωπο, άλλοτε παλεύοντας με τις αγωνίες, τις επιθυμίες ή τις σκιές του κακού του εαυτού…. Κλειδώνουν ένα σπίτι που κλείνει μέσα του χαρές και λύπες, στιγμές με όνειρα, αναστολές, διαψεύσεις, ελπίδες. …Τα κλειδιά, με λίγα λόγια, φαίνεται να είναι τα σύμβολα της ανάγκης μας να διαφυλάξουμε κάτι πολύτιμο είτε αυτό έχει υλική υπόσταση, είτε κυρίως όταν κινείται στο χώρο του συναισθήματος, του βιώματος και της μνήμης.
Τα κλειδιά δεν κλείνουν μόνο, αλλά και ανοίγουν. Ανοίγουν πόρτες σε σπίτια και δωμάτια που στεγάζουν για λίγο ή για πάντα τις διαδρομές μας. Ανοίγουν μπαλκονόπορτες και παράθυρα για να μπει μέσα στο δωμάτιο – και μέσα στην ψυχή μας – ο αέρας, όταν οι καταστάσεις είναι ασφυκτικές και μας πνίγουν ή για να μπει λίγο από το μπλε του ουρανού, όταν γίνεται έντονη η ανάγκη για ανοιχτούς ορίζοντες.
Τα κλειδιά μένουν μόνα και άχρηστα όταν αυτό που φύλαγαν δεν έχει πια λόγο ύπαρξης, όταν οι ζωές που στέγαζαν στους χώρους που ασφάλιζαν πορεύονται πια κάπου άλλου. Ακόμα και τότε όμως, φαίνεται να κρατάνε μέσα στο μέταλλο κάτι από αυτό που σηματοδότησαν, γιατί ο χρόνος μπορεί να είναι αμείλικτος, αλλά η μνήμη ίσως και να πορεύεται στο διηνεκές…
Κάθε κλειδί κουβαλάει μέσα του τις αναφορές στις πολύτιμες εμπειρίες της διαδρομής των ανθρώπων. Οι άνθρωποι από όλο τον κόσμο που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Shiota και της έστειλαν τα κλειδιά τους συχνά τα συνόδευαν με ένα μικρό κείμενο που περιέγραφε όλα όσα σήμαινε το κάθε κλειδί για αυτούς. Έτσι, χωρίς πολλές φορές να τους γνωρίζει προσωπικά, η Shiota αποκτούσε ένα είδος επικοινωνίας με αυτούς τους άγνωστους ανθρώπους, ακόμα κι αν αυτή η επικοινωνία γινόταν σε συμβολικό επίπεδο και με ελλειπτικό τρόπο.
ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΝΗΜΑ
Καθώς τα κλειδιά συνδέονται μεταξύ τους με το νήμα επιτυγχάνεται ένα είδος συμβολικής επικοινωνίας και επαφής όχι με τη φυσική και σωματική παρουσία των ανθρώπων, αλλά με τις πολύτιμες εμπειρίες που κουβαλούν στη μνήμη τους, έτσι όπως συμπυκνώνονται και συμβολοποιούνται μέσω του κλειδιού.
Το νήμα είναι αιματόχρωμο κόκκινο. Το αίμα παραπέμπει βέβαια στο θάνατο και την απώλεια – ας μην ξεχνάμε ότι την αφορμή για το έργο έδωσαν οι καταστροφικοί σεισμοί και το τσουνάμι που ακολούθησε στην Ιαπωνία του 2011, με τη συνακόλουθη απώλεια χιλιάδων ανθρώπων, μεταξύ των οποίων ήταν πολλοί συγγενείς και φίλοι της Shiota -.Όμως το αίμα συνδέεται και με τη ζωτική ενέργεια που διαπερνά το σώμα και το κάνει να ζει, συνδέεται επίσης με το συναίσθημα και το πάθος για ζωή.
Το κόκκινο του νήματος αναφέρεται επομένως ταυτόχρονα στη ζωή και το θάνατο, την απώλεια και την ελπίδα…
Το αφιέρωμα στην 56η Μπιενάλε της Βενετίας αποτελείται από επτά διαλέξεις που άρχισαν την Τρίτη 3/11/2015 και θα πραγματοποιούνται κάθε Τρίτη 19:00-21:00, στη Γκαλερί Μαρνέρη, στην Ακρόπολη.
Ημερομηνίες διαλέξεων: 3, 10, 17 και 24 Νοεμβρίου, 1, 8 και 15 Δεκεμβρίου 2015
Για λεπτομέρειες συμμετοχής επικοινωνήστε με την Γκαλερί Μαρνέρη
Λεμπέση 5-7 και Πορίνου, Ακρόπολη
Τηλ: 2108619488 / email:info@elenimarneri.com
Τρίτη, Πέμπτη & Παρασκευή: 11:00-20:00
Τετάρτη & Σάββατο: 10:00-16:00
Από τον κύκλο διαλέξεων με τίτλο “Modernism Revisited: Οι καλλιτεχνικές πρωτοπορίες του 20ου αιώνα” που ολοκληρώθηκε πρόσφατα στην Γκαλερί Μαρνέρη, έχω ήδη ανεβάσει 13 βίντεο που νομίζω ότι καλύπτουν σχεδόν όλη την περίοδο που μελετήσαμε.
Από τον νέο κύκλο διαλέξεων με τίτλο “Εισαγωγή στην Μοντέρνα Τέχνη: Από τον Κουρμπέ στον Κλιμτ” που παρουσιάζεται στην Γκαλερί Μαρνέρη, ανέβασα άλλα δύο βίντεο για τον Georges Seurat. Nομίζω ότι είναι χρήσιμα για την κατανόηση της τέχνης του Seurat και του Πουαντιγισμού.
Από τον νέο κύκλο διαλέξεων με τίτλο “Εισαγωγή στην Μοντέρνα Τέχνη: Από τον Κουρμπέ στον Κλιμτ” που ήδη έχει ξεκινήσει στην Γκαλερί Μαρνέρη, ανέβασα δύο αρχικά βίντεο που νομίζω ότι είναι χρήσιμα ως εισαγωγή στην τόσο ενδιαφέρουσα αυτή περίοδο της τέχνης.
Παντελής Τσάβαλος 
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ