Παντελής Τσάβαλος

… Ο Αίας (ο Τελαμώνιος) αναδιπλώνει το σώμα και σχεδόν γονατιστός στερεώνει στον μικρό, τριγωνικό σωρό από χώμα  το σπαθί πάνω στο οποίο θα πέσει για να κόψει βίαια το νήμα της ζωής του. Το βλέμμα του είναι συγκεντρωμένο στην αργή, σχεδόν τελετουργική πράξη προετοιμασίας..  Επικρατεί σιγή, σχεδόν νεκρική, παρόλο που ο θάνατος δεν έχει εισβάλλει ακόμα στην απεικόνιση, καθώς βρισκόμαστε μετέωροι στο μεταίχμιο ανάμεσα στη ζωή και στο απόλυτο κενό… Κενό είναι και το σημείο του κράνους που αντιστοιχεί στο μάτι και που ακουμπισμένο πάνω στην ασπίδα κοιτάζει τον Αίαντα με το άδειο βλέμμα του επερχόμενου κακού. Το βλέμμα του Αίαντα, από την άλλη, είναι γεμάτο. Γεμάτο από την σταθερότητα της απόφασης του να επιλέξει το αυτοτιμωρητικό δρασκέλισμα του αγνώστου, προτιμώντας το από τη διατήρηση της ταπεινωτικής συνέχειας του γνωστού. Η ανεπαίσθητη κίνηση από το θρόισμα των φύλλων του φοινικόδεντρου στα αριστερά,  πίσω του, έρχεται σε αντίθεση με την απόλυτη ακινησία του λοφίου του κράνους στα δεξιά, μπροστά του, με το οποίο αντιστοιχίζεται συνθετικά. Το δέντρο, παρά την πιθανή ετυμολογική αναφορά στο πορφυρό χρώμα – του αίματος, ανεβαίνει και ανοίγει σαν βεντάλια, όπως τα βήματα και οι πράξεις της ζωής, μόνο που βρίσκεται πια πίσω – αριστερά όπως διαβάζουμε τη σύνθεση –  στο παρελθόν, ενώ στα δεξιά, μπροστά, βρίσκονται τα σύμβολα της βίας και του θανάτου, σε μια ασταθή ισορροπία, που σε λίγο θα οδηγήσει στην πτώση. Πάνω στην ασπίδα, εν είδει επισήματος, μορφάζει το κεφάλι της Γοργούς/Μέδουσας που κοιτάζει ταυτόχρονα εκείνον κι εμάς, τρομακτικά και κοροϊδευτικά καθώς τον παραλαμβάνει σιγά-σιγά για το τελευταίο ταξίδι στο πεδίο της ανυπαρξίας. Πάνω από την Γοργώ το ανάλογα έντονο βλέμμα στο κεφάλι του αιλουροειδούς, υπόμνηση για τα ζωώδη ένστικτα που δεν κατάφεραν να τιθασευτούν. Σε λίγο το μικρό, τριγωνικό λοφάκι του χώματος θα γίνει ο μεγάλος τύμβος που θα καλύψει το νεκρό σώμα και το σπαθί θα γίνει σήμα στην κορυφή του για να υπενθυμίζει τον γενναίο πολεμιστή που κάποτε υπήρξε και την ατυχή συγκυρία της κατάληξής του…

Πρόκειται για ένα αριστούργημα της παγκόσμιας εικονογραφίας που απεικονίζεται στην μία όψη ενός μελανόμορφου αμφορέα τύπου Β που αποδίδεται στον Εξηκία και του οποίου παρουσιάζουμε μια σύντομη περιγραφή για δύο λόγους:

Ο πρώτος είναι ότι ταξίδεψε από το Μουσείο της Βουλώνης στην Αθήνα για να αποτελέσει ένα από τα πολλά και εξαιρετικά εκθέματα της έκθεσης  «ΕΠΕΚΕΙΝΑ»  που πραγματοποιείται αυτήν την περίοδο στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και παρουσιάζει, με θαυμάσια διάρθρωση,  μια σειρά από μοναδικά έργα που σχετίζονται με τον θάνατο και τη ζωή μετά, στην Αρχαία Ελλάδα. Διαρκεί μέχρι τις 8 Φεβρουαρίου 2015, μην τη χάσετε! Για περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση: Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης,  τηλ. 210.7228321-3 ή στο www.cycladic.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=74&clang=0

Ο δεύτερος είναι ότι αποτελεί ένα από τα πολλά έργα που θα σχολιάσουμε αναλυτικά  την ερχόμενη Πέμπτη 8 Ιανουαρίου 2015, στο πλαίσιο του σεμιναρίου Ιστορίας τέχνης που πραγματοποιείται στην Γκαλερί Μαρνέρη, στην Ακρόπολη. Αυτή την Πέμπτη ολοκληρώνεται η αναφορά μας στη Μυθολογία και τον Μύθο με μια εκτενή διαχρονική επισκόπηση του μύθου του Περσέα και της Μέδουσας και των συμβολικών αναφορών που εμπεριέχει για το βλέμμα, την ετερότητα και τη σχέση ζωής και θανάτου. Για περισσότερες πληροφορίες για το σεμινάριο: El.marneri galerie, τηλ. 210.8619488 ή στο   http://www.elmarneriseminars.com/