Παντελής Τσάβαλος

Το ερχόμενο Σάββατο (6 Ιουλίου 2013), στις 11:00 το πρωί,  έχω οργανώσει μια επίσκεψη-ξενάγηση στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση της Ελένης Ζούνη «Γραμματο-μορφές» που πραγματοποιείται στο Επιγραφικό Μουσείο.  Θα είμαστε εκεί, μαζί με τη ζωγράφο να διαβάσουμε ανάμεσα στις γραμμές, τις γραφές και τις μορφές.  Είστε ευπρόσδεκτοι.

Στο Επιγραφικό Μουσείο (έναν σχετικά άγνωστο, αλλά υπέροχο  χώρο) φυλάσσονται και εκτίθενται χιλιάδες επιγραφές,  που καλύπτουν ένα μεγάλο χρονολογικό εύρος (από τους πρώιμους ιστορικούς μέχρι τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους) και μια αντίστοιχα μεγάλη θεματική (ψηφίσματα δήμων, κατάλογοι φόρων, ιδιωτικά αφιερώματα, ποιητικές αποτυπώσεις κ.α.). Οι επιγραφές προέρχονται από τον ευρύτερο ελλαδικό χώρο και κοιτάζοντας τες  μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει τη μορφή που έπαιρνε κάθε φορά η ανάγκη των ανθρώπων να αντισταθούν στη λήθη του χρόνου χαράζοντας επιγραφές στην πέτρα και στο μάρμαρο  και να κοινοποιήσουν στη δημόσια θέα της πόλης σκέψεις και ιδέες, νόμους και κανόνες, αποφάσεις  και ψηφίσματα, οικονομικούς απολογισμούς και επιτύμβιους  χαιρετισμούς.

Τα έργα της Ελένης Ζούνη εκτίθενται δίπλα σε αυτές τις επιγραφές. Συνδέονται μαζί τους καθώς κι αυτά έλκουν την καταγωγή τους από την ίδια ανάγκη των ανθρώπων, να δώσουν ορατή μορφή σε αόρατες έννοιες. Διαφοροποιούνται όμως καθώς κινούνται σε αμφίδρομα μονοπάτια. Αν η γραφή αντικειμενικοποιεί  την υποκειμενική πρόσληψη του κόσμου, η τέχνη, πολλές φορές έρχεται να υποκειμενικοποιήσει την αντικειμενική του εικόνα. Τα έργα της Ζούνη κινούνται σε αυτό το μεταίχμιο όπου οι ιδέες, οι σκέψεις και τα  συναισθήματα αρχίζουν να αποκτούν συγκεκριμένη μορφή και γίνονται γράμματα. Σε αυτό το μεταιχμιακό σημείο συνειδητοποιούν ότι αντικειμενικοποιούμενα  χάνουν την δυνατότητα πρόσβασης στον αινιγματικό λόγο του συμβόλου και στο εικαστικό ταξίδι του άλογου, ή καλύτερα του υπερλογικού. Κοντοστέκονται, απομακρύνονται από τη γραφή και γίνονται ξανά εικαστική μορφή.

Αυτή η αμφίδρομη αιώρηση ανάμεσα στην πειθαρχία του κώδικα σημείων, που είναι η  γραφή,  και την απελευθερωτική δυνατότητα να συλλαμβάνεις στιγμιαία την εικόνα του κόσμου, που είναι το σχέδιο, αποκτά στα έργα της Ζούνη μια ομορφιά κοσμικών διαστάσεων και σιωπηλής τραγικότητας. Τραγικότητας με την έννοια της συνειδητοποίησης της μοίρας του ανθρώπου να προσπαθεί να ισορροπεί ανάμεσα σ’ αυτές τις διαφορετικές τάσεις που συγκροτούν τη ζωή του: το ιδιωτικό και το δημόσιο, την πειθαρχία και την απελευθέρωση, το βίωμα του εφήμερου ανθρώπινου  παρόντος και το μερτικό στην αιωνιότητα του κόσμου.

(Το Επιγραφικό Μουσείο είναι δίπλα στο Εθνικό Αρχαιολογικό, είσοδος από την οδό Τοσίτσα)