Παντελής Τσάβαλος

Μικρή ιστοριογραφική αναφορά

Το έργο ολοκληρώθηκε το 1907. Εκτέθηκε για πρώτη φορά σε μια έκθεση που οργάνωσε ο Salmon το 1916, για την οποία απέκτησε και τον τελικό του τίτλο “Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν”, ο οποίος διατύπωνε κομψά το θέμα του πορνείου με μια αμφίβολη αναφορά στους οίκους ανοχής της οδού Αβινιόν στη Βαρκελώνη. Ο Πικάσο δεν γοητεύτηκε ιδιαίτερα από τον τίτλο για την έκθεση και συνέχισε να το αποκαλεί mon bordel — το μπορντέλο μου. Μέχρι τότε οι αναφορές στο έργο είναι σποραδικές και πολύ περιορισμένες, παρά το γεγονός ότι το έργο απασχόλησε τον Πικάσο για ένα τόσο μεγάλο διάστημα και θα μπορούσε να ήταν αντικείμενο στις γενικότερες και συχνότατες συζητήσεις των ανθρώπων που σύχναζαν στο εργαστήριο του Πικάσο, το Bateau-Lavoir, που ήταν και πολλοί και ιδιαίτερα ομιλητικοί για τέτοιου είδους θέματα. Το έργο αποκτήθηκε τελικά το 1939 από το ΜΟΜΑ, όπου και απέκτησε την κανονιστική του θέση στα εκθέματα του Μουσείου και στην ιστορία της μοντέρνας τέχνης, με τις εκτενείς αναφορές του τότε διευθυντή του και θεωρητικού Alfred Barr. Έκτοτε συνδέθηκε με τον κυβισμό και τις πρωτοκυβιστικές αναζητήσεις. Τη δεκαετία του 1970, με τα κείμενα του Steinberg και του Rubin, υποσκελίστηκε η σχέση με τον κυβισμό και η έννοια της σεξουαλικότητας φαίνεται να αποτελεί πια το κυρίαρχο θέμα των αναφορών στο έργο. Το στοιχείο της σεξουαλικότητας συνδέθηκε με τη διονυσιακή έξαρση, τον έρωτα και το θάνατο, τη διαδικασία του καλλιτεχνικού εξορκισμού, το μύθο της Μέδουσας ή την εικονοποίηση της τραυματικής εμπειρίας. Στα πλαίσια των κοινωνικοϊστορικών ερμηνευτικών προσεγγίσεων το θέμα της σεξουαλικότητας υποσκελίστηκε και πρωτοστάτησε η έννοια της πολιτικοκοινωνικής κριτικής, είτε ως άμεση και συνειδητή αμφισβήτηση των κυρίαρχων ιδεολογικών μηχανισμών της εποχής της αποικιοκρατίας, είτε ως ασυνείδητη αναπαραγωγή των κυρίαρχων στερεοτύπων από τα οποία αυτή η ιδεολογία κατατρύχεται.